کهگیلویه؛ نگاهی به زیبایی‌های پنهان ایران
مبینا قره باغی 
کشور ایران با تاریخ پر فراز و نشیب خود در تمامی نقاط خود داستانی برای گفتن دارد. استان کهگیلویه شاهکاری از شکوه تاریخ و طبیعت ایران در سمت جنوب غربی مرکز ایران به وسعت بیش از 16264 قرار گرفته است. مرکز این استان، شهر یاسوج است. همسایگان این استان از شمال و جنوب گرفته تا شرق و غرب بدین عبارتند از: چهارمحال بختیاری، فارس، بوشهر، اصفهان و خوزستان.
حال که با موقعیت جغرافیایی این استان باشکوه آشنا شدید، بهتر است بدانید که از دل این استان قهرمانانی چون آریو برزن و سی پهلوان کیخسرو نیز برخاسته‌اند و نامشان در ایران به یادگار مانده است. اگر قصد سفر به استان کهگیلویه و بویراحمد بالاخص شهرستان کهگیلویه را دارید در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با مکان‌های دیدنی این شهرستان آشنا شوید.
شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد
این استان را با 7 شهر کهگیلویه (دهدشت)، بویراحمد (یاسوج)، گچساران (دوگنبدان)، دنا (سی سخت)، بهمئی، چرام، باشت و لنده می‌شناسند و هر کدام از این شهرها جاهای دیدنی مختلفی دارند.
تاریخچه دهدشت (کهگیلویه)
شهر دهدشت از نظر آب و هوایی در قسمت گرمسیری این استان قرار دارد. شاید تعداد زیادی از مردم، حتی ساکنین این شهر نام اصلی آن را ندانند. قدمت این شهر بر اساس بافت قدیمی بلاد شاپور به دوران ساسانیان برمی‌گردد. این شهر توسط پسر اردشیر اول ساخته شده و آن را بلاد شاپور می‌نامیدند.
بناهای تاریخی و مذهبی این شهر نشانگر تاریخ و فرهنگ غنی آن هستند. پس از حمله مغول‌ها به ایران، این شهر نیز همانند بسیاری دیگر از شهرهای ایران دچار ویرانی شده و خسارات فراوانی به این شهر وارد شد. در اواخر دوره تیموریان، روند بازسازی دهدشت آغاز شد و در دوره صفویان پیشرفت‌های بسیاری به خود دید. بسیاری از آثارهای تاریخی به جای مانده از این شهر به دوره صفوی برمی‌گردد.
جاهای دیدنی شهرستان کهگیلویه
شهر کهگیلویه با مکان‌های دیدنی فراوانی از جمله آبشار، تالاب، کوه، بناهای تاریخی و طبیعت بکری که در خود جای داده است، روزانه گردشگرانی از سراسر ایران و جهان را به خود جذب کرده است. در طبیعت این شهر می‌توان مناطق کوهستانی، مراتع سرسبز و حیواناتی اهلی و وحشی بسیاری را مشاهده کرد که انسان را مبهوت خود می‌کنند.
روستای طولیان
زمانی که دهدشت در دوره ساسانیان ساخته شد، در حومه آن بیش از 20 روستا وجود داشت و یکی از این روستاها، طولیان (تولیان) نام داشت. گرچه معماری بناهای این روستا مانند معماری دوره صفویان است و بناهای تخریب شده نیز در این دوره بازسازی شده‌اند. دلیل نامگذاری این روستا، رویش گیاهان خوردنی توله در این مکان است. بر اساس روایات به ترتیب طوایف سادات پاپی، سادات عباسی، میر ربیع، میر مومنی و میر گنجی در این روستا ساکن شدند.
این روستا به دلیل دارا بودن امکانات پیشرفته و شهری و فاصله نزدیک و 5 کیلومتری با دهدشت، برای گردشگران محسوب می‌شود. شغل بیشتر مردم طولیان کشاورزی و دامپروری است، ولی بسیاری از اساتید دانشگاهی و مسئولین فرهنگی شهر دهدشت، جزو مردم این روستا هستند. مردم این روستا از گردشگران به خوبی استقبال می‌کنند و مردم مهمان‌نوازی هستند.
روستای دم تنگ سپو
روستای دم تنگ سپو متشکل از 3 ده کوچک مال دومن (ده پایین)، مال بالا (ده بالا) و مال ملا شیرخان است. این روستا در صحرای کلاچو، نزدیک به دهدشت واقع شده و رشته کوهی در اطراف آن قرار دارد که به دو نیم تقسیم شده است. دو کوه این رشته کوه را کمر زرد و گوشتی می‌نامند و تنگه‌ای در بین این کوه قرار گرفته که به آن تنگ سپو گفته می‌شود. روستاهایی که پشت این دو کوه قرار گرفته‌اند را سر تنگ سپو می‌گویند و جالب اینجاست که در پشت این روستاها نیز کوه دیگری واقع شده است که به آن کوه سیاه می‌گویند.
آبشار کمر دوغ
این آبشار حدود 100 متر ارتفاع دارد و عرض آن نزدیک به 60 متر است. این آبشار در تمامی روزهای سال و زمستان و تابستان پر آب است و به عنوان عروس آبشارهای ایران شناخته می‌شود. یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی و طبیعی شهرستان کهگیلویه که در فاصله‌ای حدود 65 الی 70 کیلومتر از این شهر قرار دارد. فاصله این آبشار با قلعه رئیسی 10 کیلومتر است. برای رفتن به این مکان باید از مسیر کوهستانی و جنگل‌های بلوط واقع در شمال شهر کهگیلویه عبور کنید.
آبشار طسوج
این آبشار که در منطقه کوهستانی طسوج واقع شده و از نظر طبیعت و آب و هوا بی‌نظیر است. در فصل بهار و تابستان این منطقه طبیعت زیبایی به خود می‌گیرد و آبشار طسوج به دلیل آب گوارا و تمیزش در میان جاذبه‌های گردشگری این شهرستان محسوب می‌شود. در اطراف این آبشار، باغ‌های پر درخت و قدیمی وجود دارد و چه بسا میوه‌ای هم بر روی درختان بتوان پیدا کرد. اما بیشتر درختان طبیعت اطراف آبشار، درختان بلوط هستند. این آبشار در فاصله 70 کیلومتری دهدشت در دل طبیعت واقع شده است.
بافت قدیمی بلاد شاپور
بافت قدیمی بلاد شاپور بعد از دوران ساسانی و حمله مغول‌ها به ایران خسارات زیادی را متحمل شد و در دوران صفویه آنچنان که باید مورد مرمت و بازسازی قرار نگرفت. مردم بلاد شاپور پس از حملات خونین مغول‌ها، به منطقه‌ای در همان حوالی کوچ کرده و در آنجا سکونت گزیدند.
این مکان همان دهدشت کنونی است و بافت قدیمی بلاد شاپور با اینکه بازسازی نشد، ولی آثار باقی مانده آن برای ساکنین این شهر روایتگر سرگذشت نیاکانشان است. این شهر با وجود هفت امامزاده، یک کاروانسرا، چهار مسجد، دو مدرسه و بازار بزرگ در سطح شهر برای گردشگران جذاب و دیدنی است.
کاروانسرای بافت قدیمی شاپور
حال که با بافت قدیمی بلاد شاپور آشنا شدید، بهتر است که بازدید از کاروانسرای این بافت قدیمی را فراموش نکنید. این بنا به دوره صفوی تعلق دارد و دارای دو ورودی از سمت شمال و جنوب است. این بنا با یک حیاط بزرگ در مرکز بنا و 38 حجره در 4 طرفش، نشان از یک معماری فوق‌العاده دارد. بعضی از این حجره‌ها به یکدیگر راه داشته و برای خانواده‌ها و افرادی که تعدادشان زیاد بوده، مورد استفاده قرار گرفته است.
کف حیاط این کاروانسرا از سطح حجره‌ها اندکی پایین‌تر بوده و در وسط حیاط هم یک چاه آب برای تامین آب کاروانیان قرار گرفته است. مساحت این کاروانسرا حدود 1600 متر مربع بوده و در سال 1379 در فهرست آثار تاریخی ثبت شده است.
حمام تاریخی کهیار
حمام تاریخی کهیار در غرب بافت قدیمی شاپور قرار داشته و در مجاورت کاروانسرا واقع شده است. این حمام شامل گرم‌خانه، رختکن و میان در است و ورودی آن در سمت جنوبی بنا قرار دارد. این بنا با مساحت 1200 متر مربع، در فهرست آثار تاریخی ثبت شده است.
مجموعه تاریخی زیر بازار
مجموعه تاریخی زیر بازار یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری شهرستان کهگیلویه شاهکاری از شکوه تاریخ محسوب می‌شود و قدمت آن مربوط به دوران پس از اسلام است. این مجموعه در ضلع جنوب غربی شهر قرار داشته و در روز 25 اسفند ماه 1379 در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده است.
مسجد جامع دهدشت
این بنا در شرق بافت قدیمی شاپور و در نزدیکی امامزاده معصوم (ع) قرار دارد. این بنا در دوره سلامی و صفوی ساخته شده است و در دو طبقه به ابعاد ۵۵/۲۷×۵۰/۳۳ متر برپا شده است. این بنا شامل یک شبستان، وضوخانه، حیاط مرکزی می‌شود و اتاق‌های کوچکی در مجاورت ورودی سمت شرقی برای سکونت خادمان مسجد و برگزاری مراسمات مذهبی در نظر گرفته شده است.
این بنا به طور کلی دارای دو ورودی، یکی برای عموم مردم در سمت شرق مسجد و دیگری در سمت جنوب غربی مسجد قرار گرفته که به شبستان نیز راه دارد و برای امام جماعت در نظر گرفته است. این شبستان دارای 14 ردیف ستون پافیلی بوده و وزن تمام بنا را تحمل می‌کند. این بنا در سال 1377 به طور کامل خاکبرداری شده و در سال‌های 1379 تا 1380 تعمیرات لازم در این بنا انجام گرفت.
مسجد چهل ستون
بنای مسجد چهل ستون امام حسین (ع) در شمال بافت قدیمی شاپور و در ورودی یکی از دروازه‌های اصلی بنا شده است. ورودی مسجد در سمت شمال غربی مسجد بوده، هر چند اکنون با ساخت دیواری آن را مسدود کرده‌اند. این مسجد شامل یک یک حیاط و شبستان بزرگ بوده و شبستان آن روی سه ردیف ستون هشت‌تایی احداث شده است که اخیرا برای ساخت مسجدی دیگر مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
پل قلعه دختر
شاید اگر اهل گردشگری و مسافرت بوده باشید، بارها در شهرهای مختلف نام قلعه دختر را شنیده باشید و البته هر کدام این پل‌ها پیشینه متفاوتی دارند. پل قلعه دختر دهدشت در دوره ساسانیان بنا شده است. بنابر روایات تاریخی، دلیل ساخت این پل، عمق زیاد آب رودخانه بوده که عبور از آن برای افراد حتی بر روی اسب هم غیرممکن بوده است. هر چند اکنون بخش‌های زیادی از این پل تخریب شده و عمق آب هم دیگر آنقدر کم است که دیگر نیازی به عبور از این پل نیست.
غار خی
این غار در دل کوه خیص نهفته شده است و با طول حدودا 600 متری می‌تواند مکان مناسبی برای کوهنوردی باشد. لازم به ذکر است که این غار در سال 1365 و توسط هیات کوهنوردی کهگیلویه شاهکاری از شکوه تاریخ ایران پیدا شده است و درون این غار چندین تالاب پرآب قرار دارد. بزرگترین تالاب آن به عمق 3 متر است و آب با شدت زیادی از آن خارج می‌شود.
تنگ لیتون
از دیگر مناطق گردشگری شهرستان کهگیلویه شاهکاری از شکوه تاریخ می‌توان به تنگ لیتون واقع در منطقه دلی آجم اشاره کرد. دلی و آجم در بخش دیشموک شهرستان کهگیلویه واقع شده است و در دل این منطقه جاذبه‌های گردشگری زیادی چون آبشار تنگ لیتون، غارهای تاریخی و رودخانه پرآب آجم جای گرفته است. آبشار تنگ لیتون در تمامی فصول سال جاری و رودخانه سرجم پر از آب است و برای سفر به این منطقه نیازی به زمانبندی نیست.
در اطراف این تنگه باغ‌های چند هکتاری، شالیزارهای برنج، استخرهای پرورش ماهی و پرورش زنبور عسل به چشم می‌خورد که نشان از ظرفیت بالای اقتصادی این منطقه دارد. متاسفانه با وجود جمعیت بالای مردم این منطقه، امکانات رفاهی و ارتباطی برای این افراد فراهم نشده است و نبود نیازهای روزمره هر انسانی چون برق و آب برای این مردم جای تاسف و تامل دارد.
رود مارون
رود مارون یکی از رودخانه‌های جنوب غربی ایران از رشته کوه زاگرس در استان کهگیلویه و بویراحمد سرچشمه گرفته و با عبور از بهبهان و آغاجاری در خوزستان ادامه یافته و به تالاب شادگان و نامرود جراحی ریخته می‌شود. همچنین لازم به ذکر است در فصل‌های پر بارش این آب تا خلیج فارس هم پیش رفته و به خلیج فارس می‌ریزد.
در گذشته این رودخانه را تاب نامیده و در قرن 13 هجری قمری به رودخانه مارون تغییر نام یافت. رودخانه مارون از کوه سفید و کوه‌های موگرمون در دو کیلومتری روستای آبرزگه سرچشمه گرفته و زیباترین سرشاخه این رود تا روستای کوهستانی موگرمون جاری شده است.
کتیبه تنگ پیرزال
یکی دیگر از آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری شهرستان کهگیلویه شاهکاری از شکوه تاریخ، کتیبه تنگ پیرزال است که در فاصله 17 کیلومتری از شهر دهدشت و در دهانه تنگه‌ای نام پیرزال قرار گرفته دارد. تاریخ این اثر به سال 1296 هجری شمسی و با خط ثلث در مورد عبور شخص اعتمادالدوله حاکم وقت کهگیلویه و بهبهان به طول 6 کیلومتر دارد. سال 1296 در دوران حکومت قاجاریه در ایران بوده است.
سخن پایانی
به طور کلی استان کهگیلویه و بویراحمد، بالاخص شهرستان کهگیلویه دارای مکان‌های دیدنی و طبیعت زیبایی است که برای گردشگران بسیار جذاب و سرگرم‌کننده هستند. این شهرستان می‌تواند گزینه مناسبی برای سفرهای عید باشد و اگر قصد سفر به کهگیلویه را دارید، می‌توانید با خرید بلیط هواپیما از پته در سریعترین زمان ممکن به این شهر دیدنی سفر کنید. البته شهرستان کهگیلویه فرودگاه ندارد و نزدیکترین فرودگاه به این شهرستان در شهر یاسوج، مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد.
ثبت دیدگاه اولین نفر باشید که نظر می‌دهید.