خانه شیخ آل مکتوم دبی | نگاهی به زندگی پادشاه امارات
مبینا قراباغی در میان کوچه‌های قدیمی دبی و در منطقه تاریخی الشندغه، خانه‌ای قرار دارد که فراتر از یک بنای مسکونی، بخشی از هویت و گذشته امارات را در خود جای داده است؛ خانه شیخ سعید آل مکتوم. رد پای سال‌ها حکمرانی، تصمیم‌گیری‌های سرنوشت‌ساز و زندگی روزمره یکی از مهم‌ترین چهره‌های خاندان آل مکتوم در این خانه باقی مانده است. پس اگر خواهان کشف رازهای زندگی حاکمان پیشین امارات، سبک معماری اصیل عربی و جاذبه‌هایی هستید که کمتر در سفرنامه‌ها دیده‌اید، همچون همیشه همراه ما باشید. در ادامه این مطلب، از گذشته پرفرازونشیب این خانه تا بخش‌های مختلف و دیدنی‌های اطراف آن، گام‌به‌گام شما را با بخشی کمترشناخته‌شده از تاریخ امارات آشنا خواهیم کرد.
معرفی خانه شیخ سعید آل مکتوم
خانه شیخ سعید آل مکتوم، در منطقه تاریخی الشندغه دبی و در نزدیکی خور دبی واقع شده است. این خانه که در سال ۱۸۹۶ میلادی ساخته شد، به‌عنوان محل اقامت شیخ سعید آل مکتوم از سال ۱۹۱۲ تا ۱۹۵۸ استفاده می‌شده است. مساحت این بنا حدود ۳,۶۰۰ متر مربع است و از نظر معماری نمونه‌ای برجسته از سبک عربی سنتی اواخر قرن نوزدهم محسوب می‌شود. ویژگی‌هایی همچون سقف‌های طاق‌دار، درهای نعل‌اسبی، پنجره‌های مشبک و چهار بادگیر (بارجیل) از ویژگی‌های مهم این ساختمان هستند.
خانه شیخ سعید آل مکتوم در حال حاضر به موزه‌ای تبدیل شده است که تاریخ دبی، زندگی اجتماعی، سرگذشت خانواده آل مکتوم، اسناد، سکه‌ها، تمبرها و نقشه‌های تاریخی را نمایش می‌دهد. ضمنا این موزه بخش‌هایی از تاریخ دبی قدیم و زندگی دریایی را به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهد. موقعیت استراتژیک خانه و دسترسی آسان از طریق وسایل حمل‌ونقل عمومی، آن را به مکانی جذاب برای گردشگران علاقه‌مند به تاریخ و فرهنگ امارات و دبی تبدیل کرده است.
شیخ سعید آل مکتوم کیست؟
شیخ سعید بن مکتوم آل مکتوم، دومین حاکم دبی از خاندان آل مکتوم، در سال ۱۸۷۸ متولد شد و از سال ۱۹۱۲ تا ۱۹۵۸ بر دبی حکمرانی کرد. او در دوران حکمرانی خود نقش مهمی در توسعه دبی ایفا کرد و آن را به یکی از مراکز تجاری و اقتصادی مهم منطقه تبدیل نمود. شیخ سعید با ایجاد روابط تجاری با کشورهای غربی و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و همچنین تقویت بنادر و زیرساخت‌های حمل‌ونقل، زمینه‌ساز رشد چشمگیر اقتصادی دبی شد.
شیخ سعید همچنین توجه ویژه‌ای به رفاه اجتماعی مردم دبی داشت و تلاش کرد تا شرایط زندگی را بهبود بخشد. او اقدامات موثری در زمینه بهبود سیستم آموزشی، بهداشت و ایجاد امکانات رفاهی برای مردم دبی انجام داد. دوران حکمرانی او، به‌ویژه در زمینه تجارت و توسعه اقتصادی، دوران شکوفایی دبی به‌شمار می‌رود. پس از فوت او در سال ۱۹۵۸، پسرش، شیخ راشد بن سعید آل مکتوم، به‌عنوان حاکم جدید دبی برگزیده شد و مسیر توسعه اقتصادی و فرهنگی دبی را ادامه داد. شیخ سعید به‌عنوان بنیان‌گذار دوران مدرن دبی شناخته می‌شود و نتایج تدابیرش را اکنون می‌توان به‌وضوح در وضعیت کنونی مردم امارات مشاهده کرد.
تاریخچه خانه پادشاه امارات
خانه شیخ سعید آل مکتوم در سال ۱۸۹۶ میلادی ساخته شد و به مدت چند دهه محل اقامت خانواده آل مکتوم بود. این بنا در منطقه تاریخی الشندغه و نزدیک به خور دبی واقع شده و زمانی که شیخ سعید آل مکتوم در سال ۱۹۱۲ به حکومت رسید، این خانه به‌عنوان محل اقامت رسمی وی انتخاب شد. این بنای تاریخی ضمن آنکه به‌عنوان اقامتگاه شیخ سعید آل مکتوم و خانواده‌اش شناخته می‌شود، نمادی از قدرت و نفوذ خاندان آل مکتوم در دبی نیز به‌شمار می‌آید. طی سال‌های متمادی، این خانه تحولات زیادی را پشت سر گذاشته و بخش‌هایی به آن افزوده شده است، از جمله بادگیرها و برج‌های مراقبتی که به معماری سنتی دبی افزوده‌اند.
خانه شیخ سعید تا سال ۱۹۵۸ محل زندگی خانواده حاکم بود، اما پس از فوت وی به موزه تبدیل شد و در حال حاضر گردشگران می‌توانند از این خانه تاریخی و بخش‌های مختلف آن بازدید کنند. این تغییر به کمک دولت دبی و با هدف حفظ تاریخ و فرهنگ منطقه صورت گرفت. موزه‌ای که اکنون در این خانه قرار دارد، بخش‌های مختلفی از تاریخ دبی و زندگی شیخ سعید آل مکتوم را به نمایش می‌گذارد.
بخش های مختلف خانه حاکم دبی
خانه شیخ سعید آل مکتوم با بخش‌های مختلف خود، شهروندان این کشور و گردشگران سراسر جهان را با تاریخ و فرهنگ امارات آشنا می‌کند. توجه داشته باشید که شما هم پس از بازدید از این خانه تاریخی، می‌توانید به نمایشگاه سکه‌ها، موزه عکس‌ها، مجموعه تمبرها و جواهرات و زیورآلات سر بزنید. هر کدام از این بخش‌ها با آثار و اشیاء گرانبهایی که به تاریخ دبی و حاکمان آن مربوط می‌شود، جذابیت خاص خود را دارند. جهت آشنایی بیشتر با این بخش‌ها و جزئیات آن‌ها، از خواندن ادامه مطلب غافل نشوید.
نمایشگاه سکه
در بخش «نمایشگاه سکه» خانه شیخ سعید آل مکتوم، مجموعه‌ای از سکه‌های تاریخی به نمایش گذاشته شده است که تاریخ اقتصادی و تجاری منطقه را از قرن شانزدهم میلادی تا تاسیس امارات متحده عربی بازتاب می‌دهد. این مجموعه شامل سکه‌های نادر مانند «لارین» است که در سال ۱۷۱۷ میلادی در منطقه خلیج فارس رایج بوده و به شکل منحنی و شبیه به سنجاق‌های مو طراحی شده‌اند. این سکه‌ها نقش مهم دبی به عنوان مرکز تجاری در مسیرهای بازرگانی بین‌المللی را در آن بازه زمانی نشان می‌دهد. علاوه‌بر نمایشگاه دائمی، خانه شیخ سعید آل مکتوم میزبان رویدادهای ویژه‌ای مانند «حراج بین‌المللی سکه» بوده است که در آن سکه‌ها و ارزهای قدیمی و مدرن به ارزش بیش از ۵ میلیون درهم به مزایده گذاشته شدند. این رویدادها افزون‌بر جذابیت تاریخی، فرصتی طلایی برای علاقه‌مندان به تاریخ و مجموعه‌داران فراهم می‌کنند تا با جنبه‌های کمتر شناخته‌شده تاریخ مالی امارات آشنا شوند.
موزه عکس‌ها
در بخش «موزه عکس‌ها» از خانه شیخ سعید آل مکتوم، مجموعه‌ای ارزشمند از تصاویر تاریخی به نمایش گذاشته شده است که تحولات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دبی را از اوایل قرن بیستم به تصویر می‌کشد. این عکس‌ها، که بسیاری از آن‌ها توسط اعضای خاندان آل مکتوم گرفته شده‌اند، لحظاتی از زندگی روزمره، مراسم رسمی، دیدارهای دیپلماتیک و مناظر شهری را ثبت کرده‌اند. برخی از این تصاویر، دبی را در دوران پیش از کشف نفت نشان می‌دهند، زمانی که اقتصاد شهر بر پایه صید مروارید و تجارت دریایی استوار بود.
این مجموعه صرف‌نظر از آنکه به بازدیدکنندگان این امکان را می‌دهد تا با گذشته دبی آشنا شوند، نگاهی عمیق به زندگی شخصی و حرفهای شیخ سعید آل مکتوم و تعاملات او با دیگر رهبران منطقه ارائه می‌دهد. عکس‌ها به‌خوبی تحول دبی از یک روستای ساحلی به یک کلان‌شهر مدرن را به تصویر می‌کشند. بازدید از موزه عکس‌ها جهت درک بهتر علاقه‌مندان به تاریخ و عکاسی از سیر تحولات امارات الزامی است.
مجموعه تمبرها
در بخش «مجموعه تمبرها» از خانه شیخ سعید آل مکتوم، بازدیدکنندگان با گنجینه‌ای از تمبرهای تاریخی روبه‌رو می‌شوند که روایتگر سیر تحول پستی و ارتباطات در امارات (دبی) هستند. این مجموعه شامل تمبرهای نادری است که از دوره‌های مختلف، از پیش از تاسیس امارات متحده عربی تا دوران معاصر، جمع‌آوری شده‌اند. برخی از این تمبرها به مناسبت‌های مهم تاریخی، مانند صدمین سالگرد ساخت خانه شیخ سعید، منتشر شده‌اند و اهمیت این بنا در تاریخ دبی را نشان می‌دهند. علاوه‌بر ارزش تاریخی، این تمبرها بازتابی از تحولات فرهنگی، اقتصادی و سیاسی منطقه هستند. بازدید از بخش مجموعه تمبرها جهت مشاهده و مطالعه تمبرهایی که هر یک داستانی از گذشته دبی را بازگو می‌کنند، برای علاقه‌مندان به تاریخ پستی و کلکسیونرها بی‌فایده نخواهد بود.
جواهرات و زیورآلات
در بخش «جواهرات و زیورآلات» خانه شیخ سعید آل مکتوم، بازدیدکنندگان با مجموعه‌ای از زیورآلات سنتی و اشیاء زینتی مواجه می‌شوند که به خانواده آل مکتوم تعلق داشته‌اند. این آثار شامل گردنبندها، دستبندها، سینه‌ریزها و سایر تزیینات ساخته‌شده از طلا و نقره هستند که با سنگ‌های قیمتی و طرح‌های سنتی اماراتی تزئین شده‌اند. این مجموعه ضمن آنکه زیبایی هنری شیخ‌نشین را به نمایش می‌گذارد، سبک زندگی و سلیقه خانواده سلطنتی امارات را در دوران پیش از کشف نفت نمایان می‌سازد. این بخش از موزه، که در یکی از 9 گالری اصلی خانه قرار دارد، به بازدیدکنندگان این امکان را می‌دهد تا از نزدیک با هنر جواهرسازی سنتی امارات آشنا شوند.
معماری خانه شیخ آل مکتوم
معماری خانه شیخ سعید آل مکتوم، نمونه‌ای برجسته از طراحی سنتی خلیج‌فارس در اواخر قرن نوزدهم است. ساختمان دو طبقه‌ای خانه شیخ، با مساحت تقریبی ۳٬۶۰۰ متر مربع، حول یک حیاط مرکزی طراحی شده و شامل حدود ۳۰ اتاق است. در اطراف این حیاط، بخش‌های مستقلی برای اعضای خانواده طراحی شده‌اند که هر یک شامل ایوان، اتاق‌های متعدد و بادگیرهای سنتی (بارجیل) هستند. چهار بادگیر بزرگ یا همان بارجیل بزرگ در اطراف بنا، تهویه طبیعی ساختمان را فراهم می‌کنند.
مصالح به‌کاررفته در ساخت این خانه شامل سنگ مرجانی محلی، آهک و ساروج است که با تکنیک‌های سنتی مانند گچ‌بُری، کنده‌کاری چوبی در درها و پنجره‌ها و نورگیرهای مشبک تزئین شده‌اند. فضای داخلی خانه به گونه‌ای طراحی شده که اتاق‌های مختلف از طریق ایوان‌ها به حیاط مرکزی دسترسی دارند. لازم به ذکر است که این گونه طراحی، علاوه‌بر تامین نور و تهویه مناسب، حس همزیستی و تعامل اجتماعی را تقویت می‌کند. در حال حاضر، این خانه به‌عنوان موزه‌ای فرهنگی مورد استفاده قرار می‌گیرد و بازدیدکنندگان می‌توانند از نزدیک با سبک زندگی و معماری سنتی شیخ‌نشین آشنا شوند.
ساعت بازدید و بلیط ورودی به خانه آل مکتوم
بازدید از این خانه تاریخی در روزهای شنبه تا پنج‌شنبه از ساعت ۸:۰۰ صبح تا ۲۰:۳۰ شب و در روزهای جمعه از ساعت ۱۵:۰۰ تا ۲۰:۳۰ امکان‌پذیر است. هزینه بلیط ورودی برای بزرگسالان ۱۵ درهم، برای دانش‌آموزان و دانشجویان (۵ تا ۲۴ سال) ۵ درهم است. کودکان زیر ۵ سال و افراد دارای معلولیت می‌توانند به‌صورت رایگان از این مجموعه بازدید کنند. البته در برخی منابع دیگر، هزینه ورودی برای بزرگسالان ۳ درهم امارات و برای کودکان زیر ۶ سال ۱ درهم عنوان شده است.
جاهای دیدنی نزدیک به خانه حاکم امارات
در اطراف خانه شیخ سعید آل مکتوم در منطقه تاریخی الشندغه دبی، جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی متعددی وجود دارد که بازدید از آن‌ها می‌تواند سفر شما را پربارتر کند. یکی از این مکان‌ها، منطقه تاریخی الفهیدی است که با کوچه‌های باریک و بادگیرهای سنتی، تصویری از زندگی گذشته دبی را به نمایش می‌گذارد؛ درست مشابه همین خانه حاکم امارات. بازار مینا نیز در نزدیکی این منطقه قرار دارد و با فروشگاه‌های متنوع، همان جایی است که برای خرید سوغاتی‌های محلی پیشنهاد می‌شود.
در کنار این‌ها، موزه دبی واقع در قلعه الفهیدی، با ارائه نمایشگاه‌هایی از تاریخ و فرهنگ امارات، تجربه‌ای آموزشی و فرهنگی را ارائه می‌دهد. برای علاقه‌مندان به هنرهای معاصر، موزه الوهم یا موزه توهمات دبی در نزدیکی این منطقه قرار دارد که با نمایش آثار هنری تعاملی، تجربه‌ای متفاوت را به ارمغان می‌آورد. همچنین، بازار ادویه و بازار طلا در نزدیکی این منطقه قرار دارند که با عطرها و درخشش‌های خاص خود، جذابیت‌های خاصی برای بازدیدکنندگان دارند. در نهایت، خور دبی یا دبی کریک با امکان سفر با قایق‌های سنتی، امارات و دبی را از زوایای متفاوتی به عرصه نمایش در می‌آورد.
سخن پایانی
خانه شیخ سعید آل مکتوم، فراتر از یک بنای قدیمی، پنجره‌ای است به گذشته‌ای که ریشه‌های امروز دبی در آن دوانده شده است. این عمارت تاریخی کما اینکه محل زندگی یکی از تاثیرگذارترین حاکمان امارات بوده، امروزه روز فرصتی کم‌نظیر برای آشنایی با معماری سنتی، سبک زندگی خاندان سلطنتی و تحولات فرهنگی منطقه را فراهم آورده است. کافی است تا از شلوغی مراکز خرید فاصله بگیرید و مسیرتان را به سمت الشندغه کج کنید، اینجاست که با فضایی روبه‌رو می‌شوید که سکوتش پر از حرفهای ناگفته است. دیدار از این خانه می‌تواند درک شما از دبی را فراتر از برج‌های سرفراز و مدرنیته ببرد. ضمنا اگر تجربه بازدید از این مکان یا دیدنی‌های اطراف آن را داشته‌اید، خوشحال می‌شویم نظرتان را در بخش دیدگاه‌ها (نظرات) با ما و دیگر خوانندگان این مقاله به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
ثبت دیدگاه اولین نفر باشید که نظر می‌دهید.