دریاچه زریوار مریوان؛ بکرترین منطقه کردستان
دانیال فریدونی 
اگر عکس دریاچه زریوار را بدون ذکر محل به شما نشان دهند، تصور خواهید کرد که این دریاچه قسمتی از طبیعت اروپا است. کشور ما مکان‌های بکر و دیدنی ناشناخته زیادی دارد که این دریاچه یکی از آنها است. کردستان به طبیعت سرسبز و بکر و مردمانی غیور و مهربان شناخته می‌شود. شهر مریوان، بهشت گمشده کردستان نام دارد. در دل این بهشت گمشده، دریاچه‌ای فیروزه‌ای خودنمایی میکند و تبدیل به نماد این شهر شده است. در ادامه به معرفی این دریاچه بکر خواهیم پرداخت.
در زبان کهن، مریوان از دو قسمت ( مهر و وان ) به معنای مکان مهر نام گذاری شده است. تاریخچه مریوان به دوران چهار هزار سال پیش از میلاد و به دوران نوسنگی می‌رسد. این شهر در طول تمدن‌های مختلف بارها ویران و از نو بنا شده است. مریوان، امروزه در فاصله ۱۳۰ کیلومتری سنندج و با ۲۰۰ هزار نفر جمعیت و در دامنه زاگرس قرار دارد. مردم محلی از آداب و رسوم سنتی خود پیروی می‌کنند، وجود لباس های محلی و مراسم‌هایی مانند: رقص کردی در جشن ها ( هەڵپەڕکێ ) باعث جذابیت دو چندان این منطقه و سرازیر شدن گردشگران بسیاری برای شناخت فرهنگ این منطقه در کنار طبیعت زیبایش شده است.
دلایل بازدید از مریوان
دلایل رفتن و بازدید از مریوان یکی دوتا نیست.
- وجود جاذبه های تفریحی فراوان
- طبیعت بکر و بی مانند در جهان
- مردمانی خونگرم و مهمان نواز
- آشنایی با فرهنگ و تاریخ غنی منطقه کردستان
همه این موارد، برخی از دلایل بازدید از مریوان و گوشه‌ای از اعجاز منطقه کردستان است.
تاریخچه دریاچه زریبار
نام این دریاچه از دو بخش تشکیل شده (زری) و یا (زریا) که به معنای دریا است و (وار) یا (بار) که به معنای مانند است و در مجموع معنای دریاچه را می‌دهد. همچنین گویش محلی این دریاچه را زیراوبار به معنای پدید آمده از کف نام گذاری کرده که علت آن وجود دریاچه از چشمه های آب شیرین در اعماق آن است. این دریاچه از سال ۱۳۸۸ جزء میراث طبیعی و حفاظت محیط زیست به ثبت رسیده است. مطالعات زمین شناسی نشان می‌دهد که دریاچه حاصل جا به جایی دو گسل و فرو نشست در پهنه سیرجان-سنندج است و شکل گیری آن به ۲۰ هزار سال پیش از میلاد مسیح برمی‌گردد.
مهم‌ترین جاذبه شهر مریوان، دریاچه زریوار است. این دریاچه با وسعتی به طول ۵ کیلومتر و و عرضی حدود ۱.۵ کیلومتر، زیستگاه بسیاری از جانوران است. پوشش گیاهی اطراف دریاچه از جنگل‌های بلوط ایرانی است و گونه‌های جنگلی دیگر مانند گلابی وحشی، زالزالک و بادام در شیب‌ها و به صورت پراکنده دیده می‌شود. این دریاچه منبع اصلی مریوان برای تامین آب شرب به شمار می‌رود و نکته جالب درباره دریاچه این است که هیچ رودی به آن سرریز نمی‌شود و از چشمه‌های درون خود و بارش فصلی، آب دریاچه تامین می شود.
دلایل بازدید از دریاچه زریوار
امکانات رفاهی متعدد در کنار طبیعت بکر و دیدنی و مکانی دنج برای لذت بردن از طبیعت همه و همه از دلایل دیدن این دریاچه زیبا محسوب می‌شود. همچنین وسعت بسیار و آب و هوا و پوشش طبیعی خاص و وجود پرندگان مختلف دوست‌داران طبیعت را ترغیب به دیدن همه این زیبایی‌ها در یک قاب میکند. در دریاچه جزیره‌هایی وجود دارند که انگار در حرکت‌اند و زیبایی دریاچه را بیش از پیش کرده‌اند. از دیگر دلایل بازدید از دریاچه زریوار می‌توان به نزدیک بودن این دریاچه به مریوان و جاهای دیدنی دیگر در منطقه اشاره کرد. تفریحاتی مانند: ماهیگیری، قایق سواری، کمپینگ، تفریحات آبی و عکاسی، گردشگران زیادی را به این منطقه جذب میکند. امنیت و پاکیزگی اطراف دریاچه مثال زدنی و فرهنگ مردم روستای زریوار بی مانند است. پس از مشاهده زیبایی نیزارها و کوه‌های سرسبز اطراف دریاچه، متوجه نبود هیچ زباله ای در ساحل دریاچه می شوید. مردمان منطقه آنقدر خونگرم هستند که بدون هیچ چشم داشتی شما را به منزل خود برای اقامت اطراف دریاچه دعوت می‌کنند و حسی دلنشین در میان مردمان کنار روستا و دریاچه زریوار را تجربه خواهید کرد.
در دریاچه زریوار، شنا ممنوع!
دریاچه زریوار به دلیل عمق زیاد و سرعت حرکت تند آب خطر غرق شدگی بسیاری دارد. در گذشته فاضلاب کشاورزی هم به این دریاچه می‌ریخت که باعث بیماری های پوستی می‌شد اما سازمان منابع محیط زیست و شهرداری مریوان در سال ۱۳۹۲ با تصفیه آب فاضلاب و بازگشت آن به مراتع کشاورزی و صنعتی جلوی آن را گرفت. همچنین وجود زیستگاه‌های حساس جانوری و گیاهی اطراف دریاچه یکی دیگر از دلایل ممنوعیت شنا در آن به شمار می‌رود. در حال حاضر شنا در کل منطقه دریاچه ممنوع است و با فرد متخلف، مطابق قانون برخورد خواهد شد.
مسیر دسترسی به دریاچه زریوار
بهترین روش دسترسی به زریوار بعد از خرید بلیط هواپیما سنندج، سفر با خودرو شخصی است. همچنین شما می توانید با اتوبوس هم به مریوان دسترسی داشته باشید. برای رسیدن به زیوار باید از مسیر سنندج به مریوان بروید و سپس به بازدید دریاچه زریوار بپردازید. برای رسیدن به دریاچه زریوار نیازی به پیاده روی نیست و کل مسیر جاده آسفالت وجود دارد. دریاچه زریوار تا مریوان ۳ کیلومتر و تا سنندج ۱۲۵ کیلومتر فاصله دارد. همچنین این دریاچه در فاصله ۵۹۰ کیلومتری تهران و ۲۹۰ کیلومتری همدان قرار گرفته است.
بهترین مسیر دسترسی از تهران: آزادراه ساوه – همدان، بزرگراه همدان – سنندج و سنندج – مریوان؛ از این مسیر فاصله تهران تا دریاچه زریوار ۶۲۰ کیلومتر است.
افسانه دریاچه زریوار
در مورد دریاچه زریوار داستان‌هایی شنیدنی وجود دارد. به علت اینکه این دریاچه مسیر آبریز رودخانه‌ای نیست مردمان داستان‌هایی از پیدایش دریاچه و شهر زیر آن تعریف می‌کنند. داستان اول مربوط به درویش و حاکم ستمگر است. در این منطقه پیش از به وجود آمدن دریاچه شهری قرار داشته با مردمان و حاکمی ستمگر. در همین هنگام درویشی به همراه همسر باردارش در حال عبور از این منطقه، توسط مردم و ماموران حاکم بازداشت می‌شود. آنها درویش را آزار می دهند و با بیگاری از او و همسرش باعث از دست رفتن فرزند درون شکم مادر می‌شوند. درویش ناراحت به سراغ حاکم شهر فیل قوس می‌رود، پس از تعریف ظلم روا شده به درویش حاکم او را مسخره و دم خر او که تنها دارایی او بوده را میکند. درویش به کوه‌های شرقی آبادی پناه می‌برد و با خدا راز و نیاز میکند و به سجده می‌رود و از خدا می‌خواهد که مردمان این شهر را مجازات کند و تا مجازات نکند از سجده بالا نمی‌آید. به این ترتیب به اذن الهی شهر به زیر آب می‌رود و درویش در همان کوه زندگی میکند و فوت میکند و مقبره او همچنان در حال تماشای شهر است. داستانی دیگر در مورد یک گنج پنهان در زریوار است. گنج متعلق به مردم مریوان است و برای در امان ماندن از دست متجاوزان به دریاچه سپرده شده و هنوز جایی در دریاچه قرار دارد.
تفریحات دریاچه زریوار
ماهیگیری در این دریاچه تفریح اصلی این منطقه به حساب می آید. وجود انواع ماهی بومی مانند: سیاه ماهی خالدار، سیاه ماهی معمولی، عروس ماهی، مارماهی و گونه‌های رهاشده مانند: کپور معمولی، کپور آینه‌ای، فیتوفاک، آمور سفید و کپور سرگنده صیادان و علاقه مندان به این تفریح را به این دریاچه می‌کشاند. وجود جزیره‌های متعدد و سرسبز در دریاچه، قایق سواری و عکاسی در طبیعت را به تفریحات دیگر در اطراف این دریاچه بدل کرده است. همچنین در فصل های مختلف پرندگان مهاجر بسیاری را می‌توانید در این دریاچه مشاهده کنید. در این دریاچه پرندگانی مانند: پرستوی دریایی گونه سفید، اردک بلوطی، اردک سرحنایی، لک‌لک، حواصیل خاکستری، چنگر و گونه‌های کمیابی چون کوکوی خالدار و سسک شکیل وجود دارد که بازدید از آنها در کنار طبیعت بکر منطقه منظره تکرار نشدنی ای را رقم می‌زند.
امکانات دریاچه زریوار
در کنار دریاچه زریوار، مجتمع ساحلی زریوار قرار گرفته است. امکانات مختلف مانند آلاچیق، سرویس بهداشتی، پارکینگ و رستوران در کنار دریاچه وجود دارد. همچنین غذاهای محلی و ماهی کبابی صید شده از دریاچه از دیگر امکانات اطراف دریاچه به شمار می‌رود. منطقه دریاچه از امنیت خوبی برخوردار است که امکان برپا کردن چادر و کمپ کردن در کنار دریاچه را به بازدید کنندگان می‌دهد. همچنین در تمامی سال دست فروشان و بازار های فصلی در کنار دریاچه وجود دارد که انواع تنقلات بومی و لوازم سنتی منطقه را می‌توانید از این بازار تهیه کنید. وجود باجه اجاره قایق‌های پدالی به شما این اجازه را می‌دهد که ساعتها در آرامش کامل از سکوت در مرکز دریاچه زریوار لذت ببرید.
هزینه و زمان مورد نیاز دریاچه زریوار و مریوان
برای بازدید از مریوان و دیدنی‌های اطراف آن به حداقل چهار روز زمان نیاز خواهید داشت. این شهرستان پر شگفتی کوچک و بزرگ است که باید با دقت و زمان کافی به بازدید آن بروید. دریاچه زریوار مریوان هم به یک روز کامل برای گردش نیازمند است. بهتر است برای تزریق انرژی طبیعت حداقل یک شب را در کنار این دریاچه بگذرانید. وجود نیزارها و تالاب و پرندگان و ماهی‌ها و همچنین دیدن و گشتن در پوشش گیاهی اطراف دریاچه زمان بر خواهد بود. در صورتی که بخواهید در کنار دریاچه کمپ کنید هزینه سفر بسیار برایتان کم خواهد بود و فقط به وعده های غذایی و رسیدن به زیوار محدود می‌شود.
بهترین فصل بازدید دریاچه زریوار
این منطقه با وجود آب و هوای کوهستانی زمستان های سخت و طاقت فرسایی دارد. اگر با سرما مشکلی ندارید و دوست دارید بر روی سطح یخ زده دریاچه قدم بزنید فصل زمستان را انتخاب کنید. فصل پاییز در کنار دریاچه جشنواره رنگ ها برپا خواهد شد، وجود درختان زیاد به رنگ های قرمز و نارنجی و سبز و دریاچه نیلگون منظره زیبایی را برایتان رقم خواهد زد. بهترین فصل بازدید از دریاچه زریوار اما بهار و تابستان است. وجود نسیم خنک و آفتاب و هوای معتدل کوهستانی، اجازه تفریحات مختلف و گشت و گذار را به شما در اطراف دریاچه می‌دهد.
جاهای دیدنی اطراف دریاچه زریوار
در کنار دریاچه زریوار، می‌توان از روستاهای اطراف که طبیعت بکر و مردمانی مهمان نواز دارد نیز بازدید کرد. روستاهای اطراف دریاچه مانند: برده‌رشه، ینگیجه، كانی‌سپیكه، پیرصفا، دره‌تفی، كانی‌سانان و نی هستند که بازدید از آنها را حتما در برنامه خود بگذارید. همچنین شهر مریوان جاذبه های زیادی دارد که به شرح زیر است.
- بازار مرزی باشماق
- پارک ملت مریوان
- شهربازی مریوان
- قلعه امام مریوان
- پل گاران
- تپه قلعه ننه
اقامتگاه و هتل اطراف دریاچه زریوار
در روستای زریوار که فاصله کمی از دریاچه دارد اقامتگاه های سنتی زیادی وجود دارد که می توان در آنها اقامت داشت. روستای زریوار خود نیز جاذبه دیدنی و یکی از روستاهای پلکانی ایران است. لیست اقامتگاه ها و هتل های اطراف دریاچه به شرح زیر است.
- اقامتگاه بومگردی نشینگه بنار
- اقامتگاه بومگردی ژیوار
- هتل زریوار
- مهمانسرای جهانگردی مریوان
- هتل نوروز مریوان
- مجتمع جهانگردی خورشید
- هتل جهانگردی
رستوران های اطراف دریاچه زریوار
رستوران های زیادی با غذاهای محلی در کنار دریاچه و شهر مریوان قرار دارند. بهترین غذای رستوران ماهی تازه صید شده در زریوار است که به شیوه های مختلف محلی کباب و یا شکم پر می شود. لیست رستوران های اطراف دریاچه زریوار به شرح زیر است.
- رستوران ژه مه ن مریوان
- رستوران ساباتی هاوالان
- رستوران فرح مریوان
- کباب ماهی ساحل
- فلافل لبنانی دلی شز
- باغ رستوران ئاوان
- رستوران باخچه پاشا
- رستوران دهکده
- هه وارگه ی دلنشین
سخن پایانی
در هر نقطه مرتفع مریوان که باشید دریاچه زریوار خود نمایی میکند. بی شک تماشای طلوع و غروب خورشید و پرندگان در حال بازی در این دریاچه مناظر وصف نشدنی را برایتان می سازد. با نریختن زباله در کنار دریاچه به محیط زیست تالاب و موجودات زنده در آن کمک کنید. این دریاچه بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین کشور است و سفر به آن مانند یک سفر اسرار آمیز و زیبا خواهد بود. آیا شما هم از زریوار دیدن کرده اید؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
ثبت دیدگاه اولین نفر باشید که نظر می‌دهید.