موزه های شیراز | گشت و گذار در کوچه های تاریخ غنی ایران
زهرا جلیلی شیراز نگین استان فارس و مهد تمدن ایران، شهری است که هر گوشه‌اش داستانی از شکوه و عظمت تاریخ را در خود نهفته دارد. این شهر با باغ‌های دل‌انگیز، آثار تاریخی باشکوه و مردمانی خونگرم، همواره پذیرای گردشگران و علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر بوده است؛ اما موزه‌های شیراز در میان جاذبه‌های بی‌شمار آن، جایگاه ویژه‌ای دارند. این موزه‌ها گنجینه‌های ارزشمندی هستند که آثار باستانی، هنری و فرهنگی ایران را در خود جای داده‌اند و فرصتی بی‌نظیر برای آشنایی با تاریخ پر فراز و نشیب این سرزمین را فراهم می‌آورند. بازدید از این موزه‌ها سفری است در گذر زمان از دوران باستان تا عصر حاضر و تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای هر بازدیدکننده. برای آشنایی با مهم‌ترین و پربازدیدترین موزه‌های شیراز با ما همراه باشید.
موزه تخت جمشید
موزه تخت جمشید نگینی درخشان بر انگشتر میراث باستانی ایران، در قلب مجموعه تاریخی تخت جمشید واقع شده است. این موزه که در نزدیکی شهر شیراز قرار دارد، هر ساله پذیرای هزاران گردشگر داخلی و خارجی است که برای تماشای شکوه و عظمت تمدن هخامنشی به این منطقه سفر می‌کنند.
ساختمان موزه که در ابتدا به عنوان کاخ ملکه شناخته می‌شد، به دستور خشایارشا بنا شده و در زمان اردشیر یکم به اتمام رسیده است. این بنا با قدمتی بیش از دو هزار سال، خود یک اثر تاریخی ارزشمند است و همزمان به عنوان قدیمی‌ترین بنای بازسازی شده در ایران نیز شناخته می‌شود. موزه تخت جمشید با ساختاری شامل یک تالار بزرگ، دو گالری و یک ایوان زیبا فضایی مناسب برای نمایش آثار باستانی و فرهنگی دوران هخامنشی فراهم آورده است.
معماری این موزه با الهام از سبک معماری هخامنشی، هماهنگی بی‌نظیری با محیط اطراف خود دارد و بازدیدکنندگان را به سفری در زمان می‌برد. مجموعه‌ای بی‌نظیر از آثار باستانی در این موزه به نمایش گذاشته شده‌اند که هرکدام، داستانی از شکوه و عظمت امپراتوری هخامنشی را روایت می‌کنند. این آثار شامل مجسمه‌های سنگی و فلزی، گل‌نبشته‌ها، کتیبه‌های تاریخی، زیورآلات طلا و نقره، سازهای قدیمی، خمره‌ها، ظروف سفالی و سرستون‌ها هستند. هر یک از این آثار با دقت و ظرافت خاصی ساخته شده‌اند و نشان از مهارت و هنر بالای هنرمندان دوران هخامنشی دارند.
یکی از جذاب‌ترین بخش‌های موزه تخت جمشید، مجموعه مجسمه‌های سنگی و فلزی است که برخی از آن‌ها به دوران هخامنشی بازمی‌گردند. این مجسمه‌ها که به شکل انسان، حیوانات و موجودات افسانه‌ای ساخته شده‌اند، نمادی از قدرت، شکوه و اعتقادات مذهبی مردم دوران هخامنشی هستند. گل‌نبشته‌ها با خط ایلامی نیز از دیگر جاذبه‌های این موزه هستند که به بازدیدکنندگان امکان می‌دهند با زبان و فرهنگ ایران باستان بیشتر آشنا شوند. کتیبه حرم خشایار شاه با خط میخی حک‌شده بر سنگ، اطلاعات ارزشمندی در مورد تاریخ و فرهنگ دوران هخامنشی ارائه می‌دهد. این کتیبه‌ها به عنوان اسناد تاریخی معتبر، نقش مهمی در شناخت تمدن هخامنشی ایفا می‌کنند. در موزه تخت جمشید می‌توانید از تماشای پیکره‌های سنگی، سرنیزه‌ها و پیکان‌های قدیمی که در تاریخ ایران نقش مهمی داشته‌اند نیز لذت ببرید. این آثار تاریخی که در کنار هم قرار گرفته‌اند، نمایی جامع از زندگی، فرهنگ و هنر مردم ایران در دوران هخامنشی به نمایش می‌گذارند.
آدرس موزه تخت جمشید: ۱۰ کیلومتری شمال شهر مرودشت
ساعت کاری موزه تخت جمشید: بهار و تابستان ۷:۳۰ تا ۱۹:۳۰ و پاییز و زمستان ۸ تا ۱۸
موزه پارس شیراز
موزه پارس یکی از زیباترین و جذاب‌ترین موزه‌های تاریخی این شهر است که به خوبی تاریخ و فرهنگ غنی شیراز را به نمایش می‌گذارد. این موزه که در باغ نظر شیراز قرار دارد، در دوران زندیه ساخته شده و خود یکی از آثار معماری برجسته ایران به شمار می‌رود. ساختمان موزه با طراحی زیبا و منحصربه‌فرد خود، هر ساله گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب می‌کند. آرامگاه کریم خان زند، بنیان‌گذار سلسله زندیه نیز در بخش شاه‌نشین غربی عمارت موزه قرار دارد که بر اهمیت تاریخی و فرهنگی این مکان می‌افزاید. این عمارت یادگاری ارزشمند از دوران زندیه است که حفظ و نگهداری آن، وظیفه‌ای ملی محسوب می‌شود.
موزه پارس از سال ۱۳۱۵ هجری شمسی به عنوان یک موزه عمومی فعالیت می‌کند و از آن زمان تاکنون، به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی و تاریخی شیراز شناخته می‌شود. این موزه با مجموعه‌ای غنی از آثار تاریخی و فرهنگی مختلف، بازدیدکنندگان را به دنیای گذشته ایران و شیراز می‌برد. در موزه پارس می‌توانید آثار هنری و تاریخی ارزشمندی از دوره‌های مختلف تاریخ ایران را مشاهده کنید. این آثار شامل نقاشی‌ها، قرآن‌های خطی، اشیاء تزیینی میناکاری‌شده، کتیبه‌ها و مفرغ‌های لرستان هستند.
یکی از جاذبه‌های اصلی موزه پارس، نقاشی‌های برجسته لطفعلی‌خان صورتگر است که از آثار فاخر هنری ایران در دوران زندیه به شمار می‌روند. این نقاشی‌ها با رنگ‌های زنده و طرح‌های دقیق خود، تصاویری از زندگی و فرهنگ مردم ایران در دوران زندیه را به نمایش می‌گذارند. شمشیر کریم‌خان‌زند نیز به عنوان یکی از نشانه‌های قدرت و عظمت خاندان زند، در این موزه به نمایش گذاشته شده است و مورد توجه بازدیدکنندگان قرار دارد. این شمشیر نماد شجاعت و دلاوری کریم خان زند محسوب می‌شود که در تاریخ ایران نقش مهمی داشته است. علاوه بر این، موزه پارس مجموعه‌ای نفیس از قرآن‌های خطی و اشیاء تزیینی میناکاری‌شده را در خود جای داده است.
آدرس موزه پارس: میدان شهرداری، مقابل ارگ کریم خان
ساعت کاری موزه پارس: ۷:۳۰ تا ۲۰
موزه گرمابه شیراز
حمام وکیل یادگاری ارزشمند از دوران زندیه به شمار می‌رود و به دستور کریم خان زند بنا شده است. این بنا نه تنها یک حمام تاریخی، بلکه شاهکاری در معماری ایرانی محسوب می‌شود که امروزه به عنوان موزه گرمابه از بازدیدکنندگان پذیرایی می‌کند. این حمام که زمانی پس از مرمت به رستوران و سپس موزه فرش تغییر کاربری داده بود، با درک اهمیت تاریخی و فرهنگی‌اش مجدد به کاربری اصلی خود بازگشت و به عنوان موزه گرمابه شیراز، با شماره ثبت ۹۱۷ در فهرست آثار ملی ایران جای گرفت.
امروزه بخش سربینه حمام وکیل با ۳۰ مجسمه مومی طراحی شده در حالت‌های مختلف، صحنه‌هایی از نحوه استحمام و آداب و رسوم ویژه آن دوران را به تصویر می‌کشد و به بازدیدکنندگان فرصتی منحصربه‌فرد برای لمس فرهنگ و تاریخ این شهر می‌دهد. این مجسمه‌ها با دقت و ظرافت فراوان ساخته شده‌اند و جزئیات دقیقی از پوشش، رفتار و سبک زندگی مردم در آن زمان را به نمایش می‌گذارند.
آدرس موزه گرمابه وکیل: خیابان لطفعلی‌خان زند، خیابان طالقانی
ساعت کاری موزه گرمابه وکیل: ۸ تا ۲۰
موزه مشاهیر شیراز
موزه مشاهیر واقع در خانه زینت‌الملک که با نام مادام توسو شیراز نیز شناخته می‌شود، یکی از جاذبه‌های گردشگری برجسته شیراز است که در عمارتی با معماری چشم‌نواز متعلق به خاندان قوام‌الملک قرار دارد. این خانه در دوران جنگ تحمیلی، پناهگاهی برای بسیاری از جنگ‌زدگان بود و در حال حاضر به عنوان موزه‌ای فعالیت می‌کند که به تجلیل از بزرگان و مشاهیر فارس می‌پردازد. این موزه با تندیس‌های مومی مشاهیر، فضایی جذاب و دیدنی را برای بازدیدکنندگان فراهم کرده و خود خانه زینت‌الملک نیز با معماری سنتی و تزئینات زیبا، مکانی دلنشین و آرامش‌بخش را برای بازدیدکنندگان ایجاد می‌کند.
تندیس زینت‌الملک با آغوشی باز، در بدو ورود به استقبال بازدیدکنندگان می‌آید و آنان را به گشتی در تاریخ و فرهنگ فارس دعوت می‌کند. علاوه بر این، تندیس‌هایی از مشاهیر فارس از دوران هخامنشی تا دوره‌های ساسانی، زندیه، قاجاریه و همچنین شهدای انقلاب و جنگ تحمیلی نیز در این مجموعه به نمایش گذاشته شده‌اند. آثاری ارزشمند از کوروش، داریوش، حافظ، سعدی، باربد و کریم خان زند در این موزه نگهداری می‌شوند که هر یک، بخشی از تاریخ و فرهنگ غنی این سرزمین را به تصویر می‌کشند.
آدرس موزه مشاهیر: خیابان لطفعلی‌خان زند
ساعت کاری موزه مشاهیر: ۸ تا ۲۰
موزه نظامی عفیف آباد
موزه نظامی عفیف‌آباد واقع در باغ زیبای عفیف‌آباد، یکی از موزه‌های تاریخی برجسته شیراز است که به ویژه برای علاقه‌مندان به تاریخ جنگ و سلاح‌های تاریخی جذابیت فراوانی دارد. این موزه که در دو طبقه بنا شده است، مجموعه‌ای بی‌نظیر از سلاح‌ها و ابزارهای جنگی را به نمایش می‌گذارد و بازدیدکنندگان را به سفری در تاریخ نظامی ایران و جهان دعوت می‌کند. این موزه نه تنها یک مکان برای نمایش سلاح‌ها است، بلکه یک مرکز آموزشی و فرهنگی محسوب می‌شود که به ترویج دانش و آگاهی در زمینه تاریخ نظامی کمک می‌کند. طبقه اول این موزه به نمایش انواع سلاح‌های سرد و گرم اختصاص دارد و بازدیدکنندگان می‌توانند مجموعه‌ای از سلاح‌های تاریخی از دوران صفویه تا عصر حاضر را مشاهده کنند. این مجموعه شامل تفنگ‌های شکاری، تفنگ‌های سرپر، تپانچه، مسلسل، خودکار و نیمه‌خودکار، شمشیر، زره، نیزه، کلاه‌خود، سپر، سنگ چخماق و دیگر ابزارهای جنگی است که در طول تاریخ در ایران و دیگر نقاط جهان استفاده شده‌اند.
تنوع و گستردگی این مجموعه، موزه نظامی عفیف‌آباد را به یکی از مهم‌ترین موزه‌های نظامی در ایران تبدیل کرده است. از سلاح‌های ارزشمند این موزه می‌توان به تفنگ‌های شخصی فتحعلی شاه، ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، رضا شاه، محمدرضا شاه و همچنین تفنگ‌های دلاوران نهضت جنگل، تپانچه دکتر حشمت و مسلسل آب‌انباری رئیس‌علی دلواری اشاره کرد که به عنوان نمادهای قدرت و سلطنت در دوره‌های مختلف تاریخ ایران شناخته می‌شوند.
این سلاح‌ها اشیائی تاریخی و فرهنگی هستند که بخشی از هویت ملی ایران را تشکیل می‌دهند. طبقه دوم موزه که به موزه عبرت معروف است، به نمایش تاریخ جنگ‌ها، عملیات‌های نظامی و تغییرات اجتماعی و سیاسی در دوران‌های مختلف می‌پردازد. این بخش از موزه به بازدیدکنندگان این فرصت را می‌دهد که علاوه بر مشاهده سلاح‌ها، از تاریخ پرفراز و نشیب ایران و تأثیر جنگ‌ها بر جامعه ایرانی آگاهی پیدا کنند و از تاریخ درس عبرت بیاموزند. موزه عبرت تلاش می‌کند تا با ارائه اطلاعات دقیق و جذاب، به ترویج فرهنگ صلح و دوستی در جامعه کمک کند.
آدرس موزه نظامی عفیف آباد: جنوب خیابان قصرالدشت، انتهای خیابان عفیف‌آباد
ساعت کاری موزه نظامی عفیف آباد: ۸ تا ۱۳ و ۱۵ تا ۱۹
موزه شاهچراغ
آرامگاه شاهچراغ همواره مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی بوده است؛ اما کمتر کسی می‌داند که در بخشی از این بارگاه ملکوتی، موزه‌ای نفیس قرار دارد که گنجینه‌ای از آثار ارزشمند دوران قبل و بعد از اسلام را در خود جای می‌دهد. این موزه با سالنی وسیع و پرنور، آثار متنوعی را در معرض نمایش قرار داده است که از آن جمله می‌توان به قرآن‌های خطی مزین به تذهیب، نسخه‌های خطی ارزشمند، سکه‌های باستانی از دوره‌های مختلف تاریخی، ظروف قدیمی فلزی، سفالی و شیشه‌ای با نقوش بدیع، اسلحه‌های متعلق به دوره‌های گوناگون و نقاشی‌های هنرمندان مشهور اشاره کرد. بازدید از این موزه فرصتی مغتنم برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ غنی ایران زمین و هنر اسلامی خواهد بود.
آدرس موزه شاهچراغ: میدان احمدی، آستان حضرت شاهچراغ
ساعت کاری موزه شاهچراغ: ۸ تا ۲۱
موزه نارنجستان قوام
باغ موزه نارنجستان قوام، عمارتی باشکوه و دل‌انگیز که در دوره قاجار به دستور خاندان قوام ساخته شده است، یکی از زیباترین و پرطرفدارترین جاذبه‌های گردشگری شهر شیراز به شمار می‌رود. این بنا با معماری بی‌نظیر و استفاده از هنرهای تزئینی متنوع، جلوه‌ای تماشایی به خود گرفته است؛ آینه‌کاری‌های ظریف و خیره‌کننده، گچ‌بری‌های هنرمندانه، آجرکاری‌های چشم‌نواز، منبت‌کاری‌های دقیق و نقاشی‌های سنتی با رنگ‌های زنده و طرح‌های خیال‌انگیز همگی در کنار هم فضایی دلپذیر و روح‌نواز را خلق کرده‌اند.
این عمارت تاریخی نه تنها نمونه‌ای برجسته از معماری قاجاری است، بلکه گنجینه‌ای از هنرهای سنتی ایران نیز محسوب می‌شود. موزه نارنجستان قوام علاوه بر زیبایی‌های معماری، دارای بخش دیگری نیز هست که به نمایش آثار باستانی کشف شده در شیراز اختصاص یافته است. این آثار که در زمان‌های مختلف در نقاط گوناگون شهر کشف شده‌اند، نشان‌دهنده قدمت و تمدن غنی این منطقه هستند. بازدید از این بخش از موزه، فرصتی برای آشنایی با تاریخ باستانی شیراز و درک بهتر از سیر تحول این شهر در طول زمان فراهم می‌آورد. باغ زیبای این عمارت نیز با درختان نارنج معطر و حوض‌های پرآب، فضایی آرامش‌بخش و دلنشین را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌دهد.
آدرس باغ موزه نارنجستان قوام: خیابان لطفعلی‌خان زند
ساعت کاری باغ موزه نارنجستان قوام: ۸ تا ۱۳ و ۱۵ تا ۱۹
موزه موسیقی
موزه موسیقی شیراز که به موزه آواها و نواها نیز شهرت دارد، مقصدی ایده‌آل برای دوست‌داران هنر و موسیقی است. این موزه در خانه زیبای منطقی‌نژاد، عمارتی متعلق به دوران قاجار قرار گرفته و با فضایی صمیمی و دلنشین، بازدیدکنندگان را به سفری در دنیای موسیقی ایران دعوت می‌کند. در این موزه می‌توان از بخش‌های مختلفی مانند اتاق شنیداری، اتاق دیداری، آرشیو صوتی- تصویری، موسیقی ملل، محل آموزش و تدریس، اسناد و دست‌نوشته‌های استادان موسیقی و گالری سازهای مناطق مختلف ایران بازدید کرد.
یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این موزه، مخزن صوتی آن است که بیش از ۲ هزار ساعت موسیقی را در خود جای می‌دهد. بازدیدکنندگان می‌توانند با قرارگیری در کابین‌های مجهز، به این موسیقی‌ها گوش جان بسپارند و از نوای دل‌انگیز آن‌ها لذت ببرند. موزه موسیقی شیراز نه تنها مکانی برای نمایش سازها و آثار موسیقی است، بلکه فضایی برای آموزش، پژوهش و تبادل نظر در حوزه موسیقی نیز به شمار می‌رود. این موزه با برگزاری کارگاه‌ها و نشست‌های تخصصی، نقش مهمی در ارتقای سطح دانش و آگاهی جامعه نسبت به موسیقی ایفا می‌کند.
آدرس موزه موسیقی: میدان احمدی، پشت مسجد نو
ساعت کاری موزه موسیقی: ۱۰ تا ۲۰
موزه سنگ و گوهر
موزه سنگ و گوهر دریای نور شیراز، دومین موزه تخصصی سنگ و گوهر در ایران پس از تهران، فعالیت خود را از سال ۱۳۹۰ در قلب شهر شیراز آغاز کرده است. گنجینه ارزشمندی از سنگ‌ها و گوهرهای قیمتی و نایاب، با تنوعی بالغ بر ۱۴۰ نوع مختلف در این موزه نگهداری می‌شود که هر بیننده‌ای را به تحسین وا می‌دارد. این موزه که در طبقه همکف ساختمان اصلی باغ ارم، یکی از زیباترین و مشهورترین باغ‌های ایرانی قرار دارد، به سرعت به یکی از پربازدیدترین بخش‌های این مجموعه تبدیل شده است. در گالری‌های موزه سنگ و گوهر علاوه بر مشاهده سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی، می‌توان از دست‌ساخته‌های هنرمندان ایرانی نیز لذت برد. زیورآلاتی همچون انواع گوشواره‌ها، انگشتری‌ها، گردن‌بندها و دستبندهای رنگارنگ که از این سنگ‌ها ساخته شده‌اند، جلوه‌ای خاص به موزه بخشیده‌اند. نکته قابل توجه دیگر، ارائه آموزش‌های مقدماتی در زمینه تراش سنگ‌ها به بازدیدکنندگان است که فرصتی منحصربه‌فرد برای آشنایی با هنر گوهرتراشی فراهم می‌کند.
آدرس موزه سنگ و گوهر دریای نور: بلوار ارم، باغ ارم
ساعت کاری موزه موسیقی: ۸ تا ۲۱
سخن پایانی
موزه‌های شیراز دریچه‌ای به سوی تاریخ، هنر و فرهنگ این شهر کهن هستند و بازدید از این گنجینه‌های ارزشمند فرصتی است برای غرق شدن در زیبایی‌ها و آموزه‌هایی که نسل‌های گذشته برای ما به یادگار گذاشته‌اند. هر موزه داستانی برای گفتن دارد و هر اثر هنری، روایتی از زندگی و اندیشه یک هنرمند است. با غوطه‌ور شدن در فضاهای الهام بخش این موزه‌ها می توانیم ارتباط عمیق‌تری با گذشته خود برقرار کنیم و درک بهتری از هویت فرهنگی‌مان به‌دست آوریم. بازدید از موزه‌های شیراز تنها یک گردش تفریحی نیست، بلکه سرمایه‌گذاری ارزشمند در حفظ و ترویج فرهنگ و هنر این سرزمین است. از شما دعوت می‌کنیم تا با بازدید از موزه‌های شیراز، این سفر به دنیای هنر و تاریخ را تجربه کنید. مشتاقانه منتظر ثبت نظرات، پیشنهادات و تجربیات بازدید شما از این موزه‌ها هستیم.
سؤالات متداول
ثبت دیدگاه اولین نفر باشید که نظر می‌دهید.