همه چیز درباره دلایل ممنوع الخروجی و نحوه استعلام آن

تصور کنید برنامه یک سفر مهم را از مدت ها قبل چیده اید، بلیط خودرا تهیه کردید و آماده سفر هستید، به فرودگاه میروید و موقع تحویل مدارکتان میرسد، درست هنگام عبور از گیت متوجه میشوید ممنوع الخروج هستید و اجازه عبور از گیت را ندارید! تمام برنامه ریزی و زمانی که به هدر رفته یک طرف، عدم اطلاع و آگاهی از دلیل ممنوع الخروجی هم یک طرف. شاید این بدترین اتفاقی باشد که ممکن است قبل از سفر برای هر شخص بیفتد. اما چه دلایلی منجر به ممنوع الخروجی افراد میشود؟ چطور میتوان فهمید ممنوع الخروج هستیم یا نه. و البته برای رفع ممنوع الخروجی چکاری میتوانیم انجام دهیم؟ در ادامه این مقاله به این سوالات پاسخ می دهیم.

ممنوع‌الخروجی چیست؟

ممنوع‌الخروجی به این معنا است که شخصی قادر نباشند به دلایل قانونی از کشور خود خارج شود. ممکن است فردی ممنوع‌الخروج باشد، اما نسبت به آن آگاهی نداشته باشد و تنها وقتی‌که قصد دارد از کشور خارج شود، متوجه این مشکل می‌شود. دلایل مختلفی هستند که منجر به ممنوع‌الخروجی افراد می‌شوند. بعضی افراد به دلایل کیفری، بعضی دیگر به دلایل قضایی و برخی هم به خاطر امور مالیاتی یا امور مربوط به سازمان دارایی در لیست افراد ممنوع‌الخروج قرار می‌گیرند.

مهمترین دلایل ممنوع الخروجی چیست؟

دلایل متعددی می تواند وجود داشته باشد اما از جمله مهم ترین این دلایل به طور کلی در این تقسیم بندی قرار میگیرد:

• علل قضایی
• علل کیفری
• علل مالیاتی
• علل مربوط به مشکلات در سازمان دارایی

افرادی که به بانک بدهکار هستند: طی لایحه قانونی خروج بدهکاران بانکی(بالای 500میلیون تومان) مصوب 1359 نباید از کشور خارج شوند. این گروه از افراد با حکم از طرف دادگستری محکوم بوده و با توجه به شرایط و قوانین می بایست از خروج آن ها جلوگیری شود.

افرادی که سوء شهرت دارند: چنانچه در کشور باشند نمی توانند از کشور خارج شوند و در صورتی که خارج کشور باشند و به کشور بازگردند نیز دیگر نمی توانند از کشور خارج شوند و ممنوع الخروج می باشند.

افرادی که اجازه خروج ندارند: افرادی که از سمت قیم یا سرپرست خود اجازه خروج از کشور نداشته باشند یا لغو شده باشد و داشتن پاسپورت آنها طبق قانون به شخص دیگری واگذار شده باشد. مانند پدر، همسر و… .

خلاف مصلحت: اشخاصی که به هر نحوی خروجشان باعث ضرر منافع ملی شود نیز در لیست ممنوع الخروجی قرار می‌گیرند.

اتهام به جرم: در صورت متهم شدن به یک جرم، هنگامی که پرونده در مرحله تحقیقات مقدماتی در دادسرا است. هنگامی که شما به جرمی متهم شده اید اما به شما دسترسی حاصل نشده باشد.

مشمول خدمت: آقایان دانشجو که مشمول سربازی هستند، باید قبل از سفر استعلام دقیق ممنوع الخروجی کرده و اگر لازم است وثیقه بگذراند.

مدت اعتبار ممنوع‌الخروجی چقدر است؟

مدت اعتبار ممنوع‌الخروجی بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری و ماده ۱۳۳ این قانون، ۶ ماه است. پس از گذشت این ۶ ماه با بررسی دلایل وقوع جرم، حکم ممنوع‌الخروجی صادر می‌شود. اگر دلایل وقوع جرم و ممنوع‌الخروجی برطرف نشده باشند، امکان تمدید مجدد ممنوع‌الخروجی تا ۶ ماه دیگر هم وجود دارد.

ممنوع‌الخروجی هر فرد پس از ابلاغ این قانون، به مدت ۲۰ روز در دادگاه تجدیدنظر هر استان، قابل‌اعتراض و بررسی است. درصورتی‌که پس از بررسی‌های انجام‌شده مرجع صادرکننده حکم ممنوع‌الخروجی، این قرار را فسخ نماید و در آن تجدیدنظر کند، دادگاه بدوی بایستی اطلاعات مربوط به رفع ممنوع‌الخروجی را به فرد موردنظر اطلاع دهد. همچنین این حکم به مراجع ذی‌ربط اطلاع داده شود تا فرد ممنوع‌الخروج اقدامات لازم برای سفر به خارج از کشور را انجام دهد.

چه سازمان هایی ممنوع الخروج می کنند؟

دادسرا، دادگاه حقوقی، اداره ثبت، بانک مرکزی، اداره مالیات از جمله نهادها و سازمان هایی هستند که به عنوان اعمال کننده مجازات و یا عامل بازدارنده از خروج افراد از مرزهای کشور فعالیت دارند.

نحوه استعلام ممنوع الخروجی

ممنون الخروجی یکی از بدترین اتفاقاتی است که قبل از سفر کردن ممکن است بیفتد و تا زمانی که به گیت فرودگاه نرسید، متوجه این موضوع نخواهید شد. یکی از مهم ترین اقداماتی که قبل از خرید بلیط هواپیما باید انجام دهید، استعلام ممنوع الخروجی است. در گذشته افراد برای بررسی وضعیت خروج از کشور باید به اداره گذرنامه مراجعه می‌کردند و طی فرایند پیچیده ای استعلام می‌گرفتند. اما حالا این پروسه کوتاه‌تر شده است و از طریق سایت exit ban ، تنها با وارد کردن اطلاعات شخصی مثل کد ملی، نام و نام خانوادگی و نام پدر به راحتی قابل چک کردن است. این سایت متعلق به سازمان ثبت اسناد است و فقط مربوط به پرونده‌های دوایر اجرای اسناد رسمی سازمان ثبت است.

استعلام ممنوع‌الخروجی با کد ملی

مسافرانی که قصد سفر به خارج از کشور را دارند، ممکن است تا زمان پرواز اطلاعی از ممنوع‌الخروجی خود نداشته باشند. به این صورت هر فرد می‌تواند قبل از خروج از کشور با استفاده از روش استعلام ممنوع‌الخروجی با کد ملی، نسبت به وضعیت خروج خود از کشور مطلع شود.

مسافران می‌توانند به آدرس exitban.ssaa.ir مراجعه نمایند و وضعیت ممنوع‌الخروجی خود را از طریق وارد نمودن کد ملی استعلام بگیرند. برای انجام این کار مسافران پس از وارد شدن به سایت مذکور، کد ملی و اطلاعات هویتی خود را وارد می‌کنند و به‌صورت رایگان از پرونده‌هایی که در دایره‌های اجرایی ثبت، در جریان دارند، مطلع شوند.

درگذشته مسافران بایستی قبل از سفر به‌صورت حضوری به اداره گذرنامه مراجعه می‌کردند یا از طریق تماس تلفنی وضعیت ممنوع‌الخروجی خود را استعلام می‌گرفتند. این روزها علاوه بر سامانه ممنوع‌الخروجی دوایر ثبتی که به آن اشاره کردیم، راه‌های دیگری هم برای اطلاع پیدا کردن از ممنوع‌الخروجی وجود دارند که ازجمله آن‌ها می‌توان به اپلیکیشن پلیس من و سامانه ممنوع‌الخروجی مالیاتی اشاره کرد.

شرایط و نحوه رفع ممنوع‌ الخروجی

چنانچه فردی بر اساس هر یک از قوانین داخلی کشور، ممنوع‌ الخروج شده باشد، پس از اطلاع پیدا کردن از این قضیه با توجه به دلیل ممنوع‌ الخروجی‌ اش، می‌تواند از طریق مراحلی برای رفع ممنوع‌ الخروجی اقدام کند.

• در صورتی‌ که فردی به خاطر ارتکاب جرم و عدم مراجعه به بازپرسی ممنوع‌ الخروج شده باشد، به‌ محض اطلاع از این شرایط بایستی خود را به بازپرس معرفی کند تا بتواند ممنوع‌ الخروجی خود را رفع کند.
• اگر بازرس برای فردی قرار مجرمیت صادر کرده باشد و شخص مورد نظر ممنوع‌ الخروج شده باشد، می‌ تواند به مدت ۱۰ تا ۲۰ روز به این قرار اعتراض کند و اگر دادگاه موافقت نماید، ممنوع‌ الخروجی خود را رفع کند.
• اگر فردی به دلیل عدم حضور در محضر قاضی اجرای احکام، ممنوع‌ الخروج شده باشد، باید به‌محض اطلاع به‌ محضر قاضی رفته و نسبت به لغو دستور مراحل لازم را انجام دهد.
• اگر مسافری به خاطر داشتن بدهی مالیاتی ممنوع‌ الخروج شده باشد، در صورتی‌ که بتواند بدهی خود را پرداخت کند، امکان رفع ممنوع‌ الخروجی را دارد.
• در صورتی‌ که مسافران برای زیارت خانه خدا، عتبات عالیات و یا ادامه معالجه قصد سفر به خارج از کشور را داشته باشند، می‌ توانند برای تسویه بدهی به سازمان امور مالیاتی کشور مراجعه نموده و اجازه خروج از کشور دریافت نمایند. در مواقعی نیز امکان دریافت مجوز خروج از کشور در صورت بدهی وجود دارد، اما اگر رئیس کل سازمان امور مالیاتی تأییدیه لازم را بدهد.
• بعضی افراد به دلیل مهریه یا سایر دیون ممنوع‌ الخروج شده‌ اند. این افراد، پس از صدور حکم دادگاه باید جهت پرداخت بدهی و یا ارائه تأمین مناسب برای ممنوع‌ الخروجی اقدام نمایند.
• خانم‌ هایی که قصد خروج از کشور را دارند، باید حتماً از همسرشان یک وکالت‌ نامه محضری داشته باشند که نشان دهد همسر آن‌ ها رضایت کامل دارد.
• فرزندان زیر ۱۸ سال نیز برای خروج از کشور نیاز به اجازه قیم یا ولی خود دارند.
• اگر فردی بر اساس دستور بانک مرکزی ممنوع‌ الخروج شده باشد، در صورتی‌ که بانک مرکزی اجازه خروج بدهد، می‌تواند ممنوع‌ الخروجی را رفع کند.
• سربازانی که مشمول نظام وظیفه هستند با ارائه تأمین مناسب؛ می‌ توانند از کشور خارج شوند.

اگر ممنوع الخروج شدیم چیکار کنیم؟

اگر پس از استعلام متوجه شدید که ممنوع الخروج شده‌اید، باید ابتدا دلیل آن را جویا شوید. باید مطلع شوید که کدام دلایل کیفری و یا قضایی منجر به این اتفاق شده است تا برای حل آن از طریق همان ارگان و نهاد اقدام کنید.

در کل حکم ممنوعیت خروج از کشور ۶ ماه اعتبار دارد. یعنی از زمان صدور حکم  از سمت دادگاه، تا ۶ ماه شخص ممنوع الخروج خواهد بود. اما اگر دادگاه لازم بداند می تواند هر 6 ماه یکبار آن را تمدید کند. این قرار پس از ابلاغ ظرف 20 روز در دادگاه تجدیدنظر استان قابل اعتراض است. شما تا 20 روز حق اعتراض به حکم و رفع ممنوع الخروجی را دارید و بنا به درخواست شما امکان بررسی مجدد پروندتان هست.

اگر به دلایل مالی ممنوع الخروج شده باشید، رفع آن کمی راحت‌تر است. مثلا اگر مشکل ممنوع الخروجی‌تان به خاطر عدم پرداخت مهریه باشد باید به دنبال گرفتن حکم اعسار باشید. این حکم یعنی شما توانایی پرداخت مهریه را ندارید و باعث تقسیط مهریه می‌شود. آنوقت اجازه خروج شما مجددا صادر خواهد شد. پس از دریافت حکم اعسار ، حکم ممنوع الخروجی شما باطل و می‌توانید مجددا از کشور خارج شوید.

آیا امکان لغو ممنوع الخروجی در شرایط خاص وجود دارد؟

بله. در شرایط به خصوصی که در پایین تر به آن اشاره میکنیم میتوان یک یا دوبار این حکم را لغو کرد.

• اگر قصد سفر حج تمتع داشته باشید؛ دلایلی که در بالاتر گفته شد، مانع خروج فرد از کشور نخواهند شد.
• اگر سفر درمانی در پیش دارید؛ اشخاصی که درگیر بیماری‌های خاص هستند اجازه دارند یک بار برای انجام امور درمانی از کشور خارج شوند.(به شرط بازگشت)
• اگر سفر تجاری و امور مربوط به کار در پیش دارید؛ درمواری که مشکل امور مالیاتی باشد و شخص توانایی پرداخت نداشته باشد می‌تواند با اجازه دادگاه یک بار برای انجام امور تجاری و بهبود وضع مالی از کشور خارج شود.

سوالات متداول درباره ممنوع الخروجی و نحوه رفع آن