کریسمس در ارمنستان جشن بگیرید | تجربه جشن، برف و کلیساهای تاریخی
مبینا قراباغی آیا هیچ ایدهای دارید که چرا کریسمس در ارمنستان نه در ۲۵ دسامبر، بلکه در اوایل ژانویه برگزار میشود؟ یا اینکه این کشور بهعنوان نخستین سرزمین مسیحی جهان، آیینهای کریسمس را همچنان بر پایه سنتهای مذهبی اولیه اجرا میکند؟ در این روزهای ابتدایی سال نو، کلیساهای ایروان و دیگر شهرها میزبان مراسم رسمی، دعا و آیین «آبتقدیس» هستند و بازارهای کریسمس تا ۱۳ ژانویه فعال میمانند. هر ساله بسیاری از ایرانیان، بهویژه ارامنه، برای شرکت در مراسم مذهبی، بازدید از بازارهای کریسمس و تجربه خوراکیها و سنتهای محلی، راهی ارمنستان میشوند. در ادامه با دلایل سفر به این مقصد، زمان و نحوه برگزاری جشنها، آداب و رسوم، خوراکیهای سنتی، آبوهوا و نکات رزرو تور آشنا میشوید تا بتوانید تعطیلات کریسمس خود در ارمنستان را به بهترین شکل برنامهریزی کنید.
چرا برای کریسمس ارمنستان را انتخاب کنیم؟
چرا میگوییم اگر به دنبال مقصدی متفاوت برای جشن کریسمس هستید، ارمنستان از بهترین کشورها برای جشن کریسمس است؟ زیرا در این کشور، ترکیبی از تاریخ کهن، فرهنگ مذهبی و مناظر زمستانی خیرهکننده را پیشروی خود خواهید داشت. نخست، ارمنستان یکی از نخستین کشورهایی است که مسیحیت را بهعنوان دین رسمی پذیرفت (سال ۳۰۱ میلادی) و کلیسای رسولی ارمنیان نقشی محوری در هویت مذهبی این سرزمین دارد. دوم، ارمنیان کریسمس را در ششم ژانویه جشن میگیرند و آیینها و مراسم خاصی از شب پنجم ژانویه آغاز میشود؛ تفاوتی که برای شما بهعنوان گردشگر میتواند تجربهای تازه و جذاب باشد.
سومین دلیل انتخاب ارمنستان برای سفر در ایام کریسمس، طبیعت زمستانی چشمنواز آن است؛ کوههای برفپوش و مناظر اطراف ایروان، جلوهای شاعرانه به شهر میبخشند. اگر علاقهمند به تفریحات زمستانی هستید، میتوانید سری به پیست اسکی زاخکازور بزنید که تنها چند دقیقه با ایروان فاصله دارد و فرصت اسکی و بازیهای برفی را برایتان فراهم میکند. چهارم، فستیوالها و بازارهای کریسمس در ایروان، از جمله بازار معروف ایروان، نورپردازی میدان جمهوری و خیابانهای مرکزی، فضایی شاد، رنگارنگ و پرانرژی میآفرینند. در مجموع، ارمنستان با حالوهوای معنوی کلیساهای کهن، جشنهای گرم خانوادگی و فضای صمیمی شهرهایش، میتواند سفری آشنا و در عین حال تازه باشد؛ سرزمینی که در آن آیینهای کریسمس با ریشههای فرهنگی و ایمانی مشترک، معنا و رنگی متفاوت پیدا میکنند.
کریسمس ارامنه چه روزی است؟
در ارمنستان و میان ارامنه ارتدوکس، مراسم کریسمس در تاریخ ۶ ژانویه برگزار میشود. این تاریخ برگرفته از سنت کلیسای حواری ارمنی است؛ پیش از آنکه برخی کلیساها جشن کریسمس را به ۲۵ دسامبر منتقل کنند، تولد و تعمید مسیح در ۶ ژانویه جشن گرفته میشد و ارامنه همچنان به این سنت وفادار ماندهاند. شب پیش از ۶ ژانویه، یعنی ۵ ژانویه، در ارمنستان با مراسم شبزندهداری و آمادهسازی مذهبی همراه است و فضایی معنوی و ویژه برایتان فراهم میکند.
کریسمس در ارمنستان چگونه جشن گرفته می شود؟
همانطور که گفته شد، در سراسر ارمنستان، کریسمس یا سورپ ژنونت در روز ۶ ژانویه جشن گرفته میشود و کلیسای ارمنیان تولد و غسل تعمید حضرت عیسی را همزمان گرامی میدارد. شب ۵ ژانویه خانوادهها به کلیسا میروند و پس از آیین عشای ربانی، شمع روشنشده از چراغهای کلیسا را به خانه میبرند تا نماد نور الهی باشد. در روز جشن، خانوادهها دور سفرهای جمع میشوند که شامل ماهی، برنج با میوهخشک و شراب قرمز است و هر یک از این عناصر معنای خاص خود را دارند. برای تجربه کامل حالوهوای کریسمس، برنامه بازدید خود را با زمان برگزاری مراسم کلیسایی و بازارهای زمستانی هماهنگ کنید تا سفر شما پررنگتر و دلنشینتر شود.
مراسم رسمی در کلیساها و مناسک مذهبی
در کلیسای حواری ارمنی، جشن کریسمس که با عنوان «سورپ ژنونت» شناخته میشود، هر سال در ۶ ژانویه برگزار میشود، زیرا تولد و غسل تعمید حضرت عیسی را همزمان گرامی میدارند. شب قبل، یعنی ۵ ژانویه، آیین «چراغافروزی» (جراکالوویتس) در کلیسا برپا میشود و مومهای روشن از محراب به خانهها برده میشوند تا نور الهی در دل خانوادهها جاری شود. صبح روز جشن، عشای ربانی و آیین «تقدیس آب» برگزار میشود؛ در این آیین، کشیش صلیب را در آب فرو میبرد و با افزودن روغن مقدس (مورون)، یاد غسل تعمید در رود جوردن را زنده میکند. ناقوسها نواخته میشوند و سرودهای کهن ارمنی در فضا طنین میافکنند. اگر در این روزها به ارمنستان سفر کنید، میتوانید در شهرهایی چون ایروان یا اِچمیادزین در این آیینها شرکت کنید و از نزدیک روح مذهبی و تاریخی این مراسم را لمس کنید.
نکته: برای حضور در کلیسا لباس رسمی بر تن کنید، در زمان دعا سکوت را رعایت کنید و ساعت برگزاری مراسم را از پیش استعلام کنید.
رویدادهای شهری، بازارهای کریسمس و نورپردازیها
در ایروان، فضای شهری در آستانه کریسمس با نور و رنگ آذین میشود و خیابانها و میدانها جلوهای متفاوت مییابند. در میدان جمهوری، درخت عظیم کریسمسی نصب شده و خیابانهای اطراف آن با چراغهای زینتی میدرخشند. بازارهایی از ۸ دسامبر تا ۶ ژانویه در فضای باز برگزار میشوند؛ از جمله بازار تعطیلات در میدان شاهومیان که بیش از چهار هفته ادامه دارد و بیش از ۲۵۰ غرفه در آن به عرضه صنایعدستی، غذاهای گرم و نوشیدنیهای ویژه میپردازند. از دیگر جذابیتهای کریسمس در ارمنستان، مراسم افتتاح بازار بزرگ کریسمس با نام «بازار کریسمس ایروان» در مرکز نمایشگاهی «مرادیان اکسپو سنتر» واقع در خیابان ووسکریچنِری است؛ این رویداد حدود ۳۰۰ غرفهدار دارد و از ساعت ۱۲ تا ۲۳ پذیرای بازدیدکنندگان خواهد بود، جایی که میتوانید از حالوهوای شاد و زمستانی شهر لذت ببرید.
نکته: برنامه بازدید از رویدادهای شهری و بازارهای کریسمسی را به شب موکول کنید تا از نورپردازی کامل آن بهرهمند شوید، کفش راحت بپوشید و اگر برنامه خرید دارید، بودجهای برای خرید سوغاتیهیی چون صنایعدستی محلی کنار بگذارید.
طول دوره جشنها (تعطیلات و روزهای کریسمس)
در ارمنستان، جشنهای سال نو و کریسمس بهطور همزمان برگزار میشوند و برای گردشگران تجربهای جذاب و سرگرمکننده فراهم میکنند. روزهای تعطیل رسمی از ۱ تا ۶ ژانویه هستند و بسیاری از خانوادهها و گردشگران از شب سال نو (۳۱ دسامبر) تا روز کریسمس در ۶ ژانویه این دوره را جشن میگیرند، بنابراین تقریبا یک هفته فرصت دارید تا هم جو سال نو در خیابانهای ایروان را تجربه کنید و هم مراسم کلیسایی کریسمس را از نزدیک مشاهده نمایید. این بازه زمانی مناسب، برنامهریزی برای گردش، رزرو هتل و شرکت در مراسمهای مذهبی را سادهتر میکند. ضمن اینکه، پس از ۶ ژانویه نیز میتوانید از سایر جاذبههای ارمنستان دیدن کنید، اما مراسم اصلی مذهبی در همان روز برگزار میشود.
سنتها و آداب و رسوم مردم ارمنستان در کریسمس
در ارمنستان، کریسمس با ترکیبی از معنویت و آداب دیرینه جشن گرفته میشود. شب ۵ ژانویه، آیین «چراغافروزی» برگزار میشود؛ کلیساها پر از شمع میشوند و اهالی شعلهای را به خانه میبرند تا نور الهی را به زندگیشان بیاورند. صبح روز بعد، مراسم رسمی شامل لِتورژی و «برکت آب» برگزار میشود که یادآور غسل عیسی مسیح در رود جُردن است. پیش از جشن، دورهای روزهداری وجود دارد که غذاها عمدتا شامل ماهی، برنج با کشمش، خشکبار و سبزیجات هستند. همچنین، پس از مراسم، بازدید از اقوام و بزرگان خانواده و پوشیدن لباس نو جزو آیینهای مرسوم است و فضایی شاد و سنتی ایجاد میکند.
کریسمس با خوراکیهای ارمنی در ارمنستان
در آستانه کریسمس ارمنی، شام شب کریسمس یا «کِتوم» در ۵ ژانویه اهمیت ویژهای دارد و پس از یک دوره روزهداری سرو میشود. این شام شامل غذاهای سنتی و سادهای مانند نِویک (سبزی پیچیده با نخود)، ماهی، سوپ ماست و گندم (Spas) و میوههای خشک است. در روز اصلی جشن (همان ۶ ژانویه)، منو متنوعتر میشود و غذاهایی مثل بشقاب لوبیا و بلغور (Eetch)، کبابهای گوشت مانند خُرواتس و نان شیرین محلی «گاتا» بر سفره قرار میگیرند. همچنین دسرهایی چون «آنوشابور» و باقلواهای ارمنی با مغز گردو، بخش جداییناپذیر جشن کریسمس هستند.
هدایای کریسمسی ارامنه
در میان ارامنه، تبادل هدایا بخشی از مراسم کریسمس و سال نو است. پس از جشن خانوادگی، دوستان و اقوام معمولا گل، زیورآلات یا ظروف نقرهای و نمادهای دینی مانند آیکونها به یکدیگر هدیه میدهند. همچنین در بازارهای ارمنستان، محصولات فرهنگی و کاربردی مانند کارتپستال، کیفدستی و لیوان با طرحهای سنتی ارمنی پرطرفدارند. از سوغاتهای شیرین این کشور میتوان به باقلوای ارمنی اشاره کرد که با لایههای نازک خمیر و مغز گردو تهیه میشود و امتحان آن در مراسم کریسمس برای گردشگران جذاب است. این هدایا و تجربهها، خاطره جشن را برای بازدیدکنندگان ماندگار میکنند.
آب و هوای ارمنستان در کریسمس چگونه است؟
در زمان کریسمس ارمنستان، یعنی ژانویه، شرایط آبوهوایی در ایروان سرد و زمستانی است؛ میانگین دمای روز حدود +1 درجه سانتیگراد و شبها تا -7 درجه سانتیگراد پایین میآید. در ارتفاعات بالاتر و مناطق کوهستانی مانند تساغکادزور (زاخکازور)، دما میتواند به زیر -10 درجه برسد. میزان بارش در این ماه بهطور متوسط کم است (بین 20 تا 30 میلیمتر) و البته احتمال بارش برف نیز وجود دارد. این یعنی، گردشگری همچون شما، باید لباسهای گرم چندلایه، کلاه، دستکش و کفش مناسب برای سطح لغزنده همراه داشته باشد، زیرا خیابانها ممکن است صبحها یخزده باشند و مدت روشنایی روز کوتاهتر از فصول دیگر است (روزانه حدود 9 تا 10 ساعت). سرمای زمستان ارمنستان در روزهای کریسمس، در کنار خیابانهای برفی، نورپردازیهای شبانه و حالوهوای جشن، جلوهای فوقالعاده زیبا و مهیج پیدا میکند؛ البته به شرط آنکه با پوشاک گرم و برنامهریزی مناسب سفر کنید.
رزرو تور کریسمس ارمنستان
برای رزرو تور کریسمس ارمنستان، بهترین زمان بین اکتبر تا اوایل نوامبر است، چون بسیاری از آژانسها پیش از شروع فصل جشن، آفرهای ویژهای برای آن ارائه میدهند. در انتخاب تور، به این نکات توجه داشته باشید:
پرواز و ترانسفر: بررسی کنید پرواز رفتوبرگشت یا سرویس اتوبوس تا مرز جزو خدمات آن باشد (هوایی و زمینی).
اقامت و موقعیت هتل: هتلهایی در مرکز ایروان یا نزدیک کلیساها انتخاب شوند تا دسترسی به رویدادها آسان باشد و در کمترین زمان خود را در محل برگزاری روادید و جشنها حاضر کنید.
برنامه گشت و بازدید جشنها: بهتر است که تور شامل بازدید کلیساها، بازارهای کریسمس و جشنهای شبانه باشد.
بیمه، ویزا و مدارک سفر: اگرچه ایرانیان معمولا نیازی به ویزا برای سفر به ارمنستان ندارند، داشتن بیمه مسافرتی ضروری است.
چکلیست زمستانی: لباس گرم لایهای، کفش ضدلغزش، کلاه، دستکش و تجهیزات محافظ برف را همراه داشته باشید.
گزینههای متنوعی برای سفر به ارمنستان در کریسمس پیش روی شماست. میتوانید تورهای کوتاهمدت شهری را انتخاب کنید و بازارها و جاذبههای ایروان را ببینید، یا در تورهای مذهبی و فرهنگی شرکت کرده و از مراسم کلیسا و صومعهها بازدید کنید. علاقهمندان به طبیعت و ورزشهای زمستانی میتوانند تورهای اسکی و پیادهگردی در کوهستانها را تجربه کنند و تورهای خوراکی نیز فرصت چشیدن غذاها و شیرینیهای محلی را فراهم میکنند. خانوادهها میتوانند از برنامههای کودکپسند و اقامت در هتلهای مناسب بهرهمند شوند، و برای گردشگران با بودجه محدود، تورهای اقتصادی زمینی هم در دسترس است. حتی کسانی که دنبال راحتی و خدمات اختصاصی هستند، میتوانند از تورهای لوکس و ترکیبی چند منطقهای استفاده کنند. کوتاه آنکه، با انتخاب تور مناسب، سفر شما به ارمنستان در کریسمس کامل و برنامهریزیشده خواهد بود.
سخن پایانی
اکنون میدانید که کریسمس در ارمنستان تنها یک جشن سال نوی ساده نیست، بلکه بازتابی از ایمان، تاریخ و فرهنگ مردمی است که بیش از هزار و هفتصد سال پیش، مسیحیت را بهعنوان دین رسمی پذیرفتند. در روزهایی که فضای درونی کلیساها مملو از بارقههایی از نور خورشید است، خیابانها پر از شور سال نو میشود و عطر خوراکیهای سنتی در هوا میپیچد، ارمنستان چهرهای گرم و صمیمی از زمستان به شما نشان میدهد. اگر به دنبال مقصدی نزدیک، امن و سرشار از آیینهای اصیل هستید، کریسمس ارمنستان انتخابی آگاهانه است. شما چطور فکر میکنید؟ آیا تا به حال در ایام کریسمس به ارمنستان سفر کردهاید؟ تجربه یا دیدگاه خود را در بخش نظرات با ما و دیگر خوانندگان این مقاله به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
ثبت دیدگاه اولین نفر باشید که نظر میدهید.