جاهای دیدنی بروجرد | جاذبه های تاریخی و طبیعی کمتر شناخته شده
مبینا قراباغی وقتی نام بروجرد به میان می‌آید، تصویری از باغ‌های سرسبز، بازارهای قدیمی و مردمی خونگرم در ذهن نقش می‌بندد که با کباب‌های شیشلیک در ورودی شهر از شما استقبال می‌کنند. این شهر با قدمتی چندصدساله، منزلگاه بناهای تاریخی ارزشمندی چون مسجد جامع و مسجد سلطانی است که شکوه معماری ایرانی-اسلامی را به نمایش می‌گذارند. گلدشت، ونایی و بیشه‌دالان؛ سه گنجینه طبیعی بروجرد که دل هر عاشق طبیعت و ماجراجویی را می‌لرزانند. بازار سنتی بروجرد، با شور و عطر و آهنگ خاص خود، پلی میان دیروز و امروز ایرانیان است. از ارگ تاریخی و تپه چغا گرفته تا روستاهای دیدنی و چشمه‌های زلال، این شهر هر گردشگری را به وجد می‌آورد. بروجرد را باید با نگاه و لمس، با بوییدن و شنیدن، تمام‌قد تجربه کرد. پس مانند همیشه با ما در ادامه همراه باشید تا با بهترین جاهای دیدنی بروجرد آشنا شوید.
مسجد جامع بروجرد
مسجد جامع بروجرد، یکی از کهن‌ترین مساجد ایران، در محله تاریخی دودانگه شهر بروجرد واقع شده است. این بنا در قرن سوم هجری قمری (۹ میلادی) بر روی بقایای یک آتشکده ساسانی ساخته شده و به‌عنوان قدیمی‌ترین مسجد در غرب ایران شناخته می‌شود. معماری مسجد ترکیبی از سبک‌های ساسانی، سلجوقی، صفوی و قاجاری است. مساحت تقریبی مسجد جامع بروجرد حدود ۳,۰۰۰ متر مربع است و ساختمان آن دارای یک ایوان اصلی، گنبدخانه، غریب‌خانه، آب‌انبار، شبستان‌های متعدد و دو ورودی در شرق و غرب می‌شود. یکی از ویژگی‌های جالب توجه مسجد، منبر چوبی نه‌پله‌ای آن است که در سال ۱۰۶۸ هجری قمری ساخته شده و با حکاکی‌های زیبا تزئین شده است. کتیبه‌های متعددی از دوره‌های مختلف تاریخی، از جمله سلجوقی، صفویه و قاجاریه، در بخش‌های مختلف مسجد به چشم می‌خورد. مسجد جامع بروجرد در سال ۱۳۱۴ شمسی به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس مسجد جامع بروجرد: استان لرستان، شهرستان بروجرد، محله دودانگه، خیابان جعفری، میدان جعفری، ابتدای کوچه شهید دلیران
موزه مردم‌شناسی بروجرد
موزه مردم‌شناسی بروجرد، در خانه تاریخی حاج آقا کمال‌الدین نبوی طباطبایی، یکی از نمونه‌های برجسته معماری قاجاریه در لرستان است. این موزه در خیابان صفا، کوچه هلال احمر، کوچه آقا احمدی واقع شده است. این خانه سه‌طبقه با تزئینات آجرکاری و کاشی‌کاری زیبا، حوض فیروزه‌ای و درب‌های چوبی آبی‌رنگ، فضایی دلکش و نوستالژیک را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند. موزه مردم‌شناسی بروجرد بیش از ۹۰۰ قلم شیء شناسنامه‌دار را در خود جای داده است که هر یک نمایانگر بخشی از فرهنگ و تاریخ این منطقه هستند. از جمله آثار موجود می‌توان به صنایع دستی مانند ظروف ورشو، پارچه‌بافی، گیوه‌دوزی، قالی‌بافی، نمدمالی و ارسی‌دوزی اشاره کرد. همچنین، لباس‌های محلی، اسناد خطی، کتاب‌های قدیمی، سکه‌ها، زیورآلات، عکس‌های تاریخی و نقشهای از بروجرد در دوره قاجاریه در این موزه به نمایش گذاشته شده‌اند.
موزه مردم‌شناسی بروجرد همه‌روزه از ساعت ۸ صبح تا ۶ عصر (18) پذیرای بازدیدکنندگان است و این بنا با شماره ۳۷۶۶ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
آدرس موزه مردم‌شناسی بروجرد: استان لرستان، بروجرد، خیابان صفا، کوچه هلال احمر، خانه حاج افتخارالاسلام طباطبایی
مسجد سلطانی بروجرد
مسجد امام یا مسجد سلطانی بروجرد سابق، یکی از بزرگ‌ترین مساجد تاریخی غرب ایران، در قلب بازار قدیمی این شهر واقع شده است. این بنای باشکوه در دوران قاجار، به فرمان فتحعلی‌شاه و بر پایه‌های مسجدی از دوره زندیه ساخته شد و در سال ۱۲۰۹ هجری قمری به بهره‌برداری رسید. معماری مسجد با الگوی چهار ایوانی، مشابه مسجد امام تهران و مسجدالنبی قزوین است، اما از نظر وسعت با حدود ۷,۰۰۰ مترمربع، از آنها پیشی می‌گیرد. صحن مسجد با ابعاد ۶۱ در ۴۷ متر و حوض مرکزی، فضایی آرام و مطبوع ایجاد کرده است. چهار ایوان بلند، شبستان‌های متعدد و ۶۱ حجره برای اسکان طلاب علوم دینی، از دیگر ویژگی‌های این بنا هستند. تزئینات کاشی‌کاری هفت‌رنگ، گچ‌بری‌های ظریف و کتیبه‌های خط کوفی، جلوه‌ای هنری به مسجد بخشیده‌اند. با وجود آسیب‌های ناشی از زلزله سال ۱۳۸۵ شمسی، مسجد سلطانی همچنان پابرجاست.
آدرس مسجد سلطانی بروجرد: استان لرستان، بروجرد، بلوار صفا، سه‌راه جعفری
بازار بروجرد
بازار بروجرد، که در گویش محلی به آن «راسا» به معنای راسته بازار گفته می‌شود، از مهم‌ترین مراکز تاریخی و اقتصادی شهر بروجرد به‌شمار می‌رود. ساختار فعلی این بازار در دوره قاجار شکل گرفته و به دستور حسام‌السلطنه، شاهزاده قاجاری و حاکم وقت لرستان و خوزستان، توسعه یافته است. این مجموعه شامل راسته‌های متعدد، کاروانسراها، حمام‌ها و مساجد است که در قلب بافت تاریخی شهر قرار دارند. بازار بروجرد در سال ۱۳۴۵ شمسی با شماره ۱۲۸۶/۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بازار نقش کلیدی در تجارت منطقه‌ای میان استان‌های لرستان، همدان و مرکزی دارد و عشایر لر و ایلات بختیاری در فصل‌های بهار و تابستان برای تامین مایحتاج خود به آن مراجعه می‌کنند. افزون‌بر کارکرد اقتصادی، بازار بروجرد به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر، بازتابی از فرهنگ و معماری سنتی منطقه است.
آدرس بازار بروجرد: استان لرستان، بروجرد، خیابان خیام و جعفری، مجاور مسجد جامع بروجرد
گلدشت
گلدشت، دره‌ای سرسبز در ۱۲ کیلومتری غرب بروجرد، از تفرجگاه‌های محبوب این شهر در دامنه‌های زاگرس است. این منطقه با روستاهایی مانند فیال، شیخ میری، قلعه و کپرگه، چشم‌اندازهای طبیعی و فرهنگی متنوعی را ارائه می‌دهد. رودخانه‌ها و چشمه‌های جاری، باغ‌های میوه‌ای چون سیب، آلبالو و گیلاس را سیراب می‌کنند و فضایی دلفریب برای گردشگران پدید می‌آورند. گلدشت همچنین دارای مسیرهای پیاده‌روی، کمپینگ و اقامتگاه‌های بوم‌گردی است که تجربه‌ای فرح‌بخش در دل طبیعت را امکان‌پذیر می‌سازد. دسترسی به این منطقه از طریق جاده شیخ میری امکان‌پذیر است و بهترین زمان بازدید از آن، فصول بهار و تابستان است.
آدرس گلدشت: استان لرستان، ۱۲ کیلومتری غرب بروجرد، منطقه گلدشت، در امتداد جاده گلدشت، جاده شیخ میری
تپه چغا
تپه چغا، که به «بام بروجرد» نیز شهرت دارد، در غرب این شهر واقع شده و با مساحتی حدود ۴۵ هکتار، یکی از مهم‌ترین تفرجگاه‌های منطقه محسوب می‌شود. این تپه با چشم‌اندازی وسیع، امکان مشاهده مناظر متنوعی از جمله دشت سیلاخور، گلدشت، باغ فدک و آثار تاریخی مانند مسجد جامع و پل قلعه حاتم را فراهم می‌کند. تپه چغا به‌دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و منابع طبیعی غنی، از جمله سنگ‌های آتشفشانی و گونه‌های گیاهی کمیاب، اهمیت ویژه‌ای نزد زمین‌شاسان و گیاه‌شناسان دارد. طی سال‌های اخیر، امکاناتی نظیر هتل چهار ستاره زاگرس، دریاچه مصنوعی، آبشار، پارک پرندگان با بیش از ۷۸ گونه جانوری، پیست دوچرخه‌سواری، آلاچیق‌های چوبی و آهنی، و گلزار شهدای گمنام در این منطقه احداث شده است. از نظر تاریخی، کشف قطعاتی از گورخمره‌های احتمالی مربوط به دوره اشکانی در نزدیکی این تپه، توجه باستان‌شناسان را جلب کرده است؛ بااین‌حال، برای تایید قطعی این یافته‌ها، کاوش‌های بیشتری لازم است.
آدرس تپه چغا: استان لرستان، بروجرد، شمال غربی شهر، خیابان تختی، میدان غزه، در نزدیکی پارک فدک
تنگه کپرگه
تنگه کپرگه، واقع در شمال‌غربی بروجرد و در انتهای جاده گلدشت، یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی استان لرستان است. این تنگه پس از عبور از روستاهای شیخ‌میری و کپرگه‌های ۱ تا ۳ آغاز شده و تا روستای ونایی ادامه می‌یابد. وجود رودخانه‌ای دائمی با پیچ‌وخم‌های فراوان، مسیر را برای عبور وسایل نقلیه نامناسب کرده و تنها امکان عبور افراد به‌صورت پیاده یا با دوچرخه فراهم است. در دو سوی رودخانه، مسیرهای پاکوب برای کوهنوردان و طبیعت‌گردان تعبیه شده است. در طول مسیر، جاذبه‌هایی چون دو چشمه آب‌گرم، پل سنگی و غاری به نام «غار مخفی» به چشم می‌خورد که بر جذابیت هرچه بیشتر این منطقه می‌افزاید. پیمایش یک‌طرفه تنگه حدود ۵ ساعت زمان می‌برد و پس از آن می‌توان به روستای ونایی رسید یا مسیر بازگشت را پیمود. بهترین زمان بازدید از این تنگه، فصل بهار، به‌ویژه اردیبهشت‌ماه است که طبیعت منطقه در اوج زیبایی خود قرار دارد.
آدرس تنگه کپرگه: استان لرستان، شمال غربی بروجرد، انتهای جاده گلدشت، بعد از روستای ونایی، روستای کپرگه
ارگ بروجرد
ارگ بروجرد، یکی از آثار تاریخی و معماری برجسته این شهر، در دوره قاجاریه ساخته شده و به‌عنوان مقر حکومتی در مرکز شهر قرار داشته است. این ارگ با مساحتی در حدود 280 هکتار، به‌عنوان یک مجموعه حکومتی و نظامی در دل شهر طراحی شده بود. ویژگی منحصر‌به‌فرد این ارگ، وجود یک سیستم آبرسانی پیچیده و پیشرفته است که به‌صورت اتفاقی در سال‌های اخیر کشف شد. این سیستم آبرسانی از لوله‌های سفالی ساخته شده و به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین سیستم‌های آبرسانی در ایران شناخته می‌شود. این کشف، پیشرفت‌های مهندسی و توجه به تاسیسات زیربنایی در دوران قاجار را نمایان می‌سازد. متاسفانه، به‌دلیل ساخت‌وسازهای شهری، بخش‌هایی از این ارگ تاریخی تخریب شده‌اند، اما بخش‌هایی از سیستم آبرسانی آن هنوز در زیر خاک مدفون است و نیازمند حفاظت و مرمت جدی مسئولین ذی‌ربط و اهالی منطقه است.
آدرس ارگ بروجرد: استان لرستان، شمال غربی بروجرد، خیابان صفا، کوچه هلال احمر
تپه قرق
تپه قرق، یکی از ارزشمندترین محوطه‌های باستانی بروجرد در استان لرستان است که در روستای قرق، واقع در دهستان شیروان، قرار دارد. این تپه با قدمتی بالغ بر ۷ هزار سال، به دوره‌های عصر مس و نوسنگی در هزاره‌های چهارم و پنجم پیش از میلاد بازمی‌گردد و در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ شمسی با شماره ثبت ۱۸۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. کاوش‌های باستان‌شناسی در این تپه، پنج لایه فرهنگی را آشکار کرده‌اند که در لایه‌های بیرونی آن، سفال‌هایی با اشکال هندسی و رنگ اخرایی کشف و نمایان شده است. این سفال‌ها از نظر سبک و قدمت با آثار یافت‌شده در تپه‌های گیان نهاوند و کوهدشت لرستان هم‌زمانی و قرابت دارند. همچنین، آثار سفالی متعلق به دوره اشکانیان در لایه‌های بالایی این تپه مشاهده شده است.
آدرس تپه قرق: استان لرستان، بروجرد، بخش مرکزی، دهستان شیروان، روستای قرق، در نزدیکی روستای فیال
پل قلعه حاتم
پل قلعه حاتم، واقع در شمال‌غربی بروجرد و در مجاورت روستای قلعه حاتم، یکی دیگر از آثار تاریخی ارزشمند لرستان است که در تاریخ ۲ آبان ۱۳۷۸ با شماره ۲۴۳۸ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. این پل با طول ۲۶۱ متر و عرض ۲/۵ متر، دارای ۱۴ طاق چشمه آجری است و به‌عنوان طولانی‌ترین پل جویی ایران شناخته می‌شود. کاربری اصلی پل، انتقال آب شرب از چشمه‌های غربی به بروجرد بوده است. جوی سنگی تعبیه‌شده بر روی پل، آب را از رودخانه ماشا (ماء شاه) به باغات شمال شهر هدایت می‌کرده است.
مصالح به‌کاررفته در ساخت پل شامل آجر و سنگ با ملات آهکی و ساروج است. پایه‌های پل در جهت مخالف جریان آب دارای موج‌شکن‌های مثلثی و در جهت دیگر بیضوی هستند که به استحکام و زیبایی سازه افزوده‌اند. این پل تاریخی، علاوه‌بر ایفای نقش حیاتی در تامین آب شرب، نمونه‌ای برجسته از مهندسی سنتی ایرانی در مدیریت منابع آب و ساخت‌وساز است.
آدرس پل قلعه حاتم: استان لرستان، بروجرد، روستای قلعه حاتم، بر روی رودخانه سیلاخور
بوستان فدک
بوستان فدک، بزرگ‌ترین پارک شهری بروجرد، در جنوب غربی این شهر و در مجاورت تپه چغا واقع شده است. این مجموعه تفریحی با مساحتی بالغ بر ۱۰۰ هکتار، دارای چهار دریاچه مصنوعی است که از آب رودخانه گل‌رود تغذیه می‌شوند و در صورت آبگیری کامل، به بزرگ‌ترین دریاچه مصنوعی غرب کشور تبدیل می‌شوند. از جمله امکانات این بوستان می‌توان به باغ پرندگان با بیش از ۱۰۰ گونه جانوری، شهربازی کودکان، پیست‌های دوچرخه‌سواری و اتومبیل‌رانی کودکان، قایقرانی، آلاچیق‌های چوبی و جاده سلامت اشاره کرد. همچنین، طی چند سال اخیر، باغ قرآنی فدک با مساحت ۶,۰۰۰ مترمربع در این مجموعه احداث شده است که در آن ۱۰۰ نهال به نام شهدای گران‌قدر کاشته شده‌اند. بوستان فدک به‌عنوان یکی از مقاصد گردشگری محبوب در بروجرد، به‌ویژه در فصل‌های بهار و تابستان، میزبان گردشگران بسیاری از سراسر ایران و جهان است.
آدرس بوستان فدک: استان لرستان، بروجرد، شمال غربی شهر، در نزدیکی تپه چغا
روستای کرکیخان
روستای کرکیخان در فاصله ۵ کیلومتری جاده بروجرد–ملایر و در بخش اشترینان شهرستان بروجرد واقع شده است. این روستا با ارتفاع ۱,۶۸۰ متر از سطح دریا، دارای اقلیمی کوهستانی و آب‌وهوایی معتدل است که آن را به مقصدی مناسب برای گردشگران در فصول گرم سال تبدیل می‌نماید. محصولات کشاورزی متنوعی مانند سیب، گردو، زردآلو، خیار و گوجه، نخود و لوبیا، جو و گندم در این منطقه کشت می‌شود. یکی از جاذبه‌های تاریخی این روستا، سنگ‌نگاره‌های باستانی در نزدیکی دره میهد است که صحنه‌هایی از شکارچیان و حیوانات را در ادوار مختلف به تصویر می‌کشند. مراسم سنتی «شال دورکی» در شب عید نوروز، که نوجوانان با سرودن اشعار محلی از اهالی روستا عیدی می‌گیرند، از دیگر ویژگی‌های فرهنگی این روستا است. همچنین، شیرینی محلی «حلوا پاولا» در ایام نوروز تهیه می‌شود. با وجود بسیاری نقاط قوت، روستای کرکیخان چالش‌هایی در زمینه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و خدماتی روبه‌رو است.
آدرس روستای کرکیخان: استان لرستان، بروجرد، دهستان گودرزی، بخش اشترینان، ۵ کیلومتری جاده بروجرد–ملایر
خانه مصری
خانه مصری یکی دیگر از بناهای تاریخی ارزشمند بروجرد است که به دوره قاجار بازمی‌گردد. این عمارت در خیابان صفا، کوچه میدان صفا، مجاور پارک صامتیه واقع شده و با شماره ۱۰۸۷۳ در تاریخ ۲ بهمن ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. ساختمان دوطبقه این خانه با حیاط مرکزی و پلان درون‌گرا، نمونه‌ای از معماری قاجاری است. تزئینات آجرکاری و کاشی‌کاری چوبی در نمای خارجی آن به‌کار رفته است. طی سال‌های اخیر، این بنا با حفظ اصالت تاریخی خود، به رستوران و کافه‌ای سنتی تبدیل شده و پذیرای گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و معماری ایرانی است. ساعات فعالیت کارگزاران این خانه تاریخی از ۱۲:۳۰ تا ۱۵:۳۰ و ۱۹:۳۰ تا ۲۲:۴۵ است.
آدرس خانه مصری: استان لرستان، بروجرد، خیابان صفا، کوچه میدان صفا، مجاور پارک صامتیه
خانه حاج افتخارالاسلام
خانه حاج افتخارالاسلام طباطبایی یکی از نمونه‌های برجسته معماری دوره قاجار در بروجرد است که در محله صوفیان واقع شده است. این عمارت با زیربنای حدود ۲,۰۰۰ متر مربع متعلق به حاج افتخارالاسلام نبوی طباطبایی، از روحانیون مشهور بروجرد است. ساختمان اصلی خانه در ضلع شمالی حیاط قرار دارد و دو طبقه دارد. طبقه اول شامل دو اتاق بزرگ سه‌دری و یک تالار پنج‌دری است، در حالی که طبقه دوم اتاق‌هایی برای مهمانان و یک سالن نمایش اشیاء تاریخی دارد. حیاط خانه از سه جهت با فضاهای معماری و از سمت غرب با دیوار بزرگ و قطور محصور است و با تزیینات آجرکاری و کاشی معرق تزئین شده است. این خانه در سال ۱۳۸۳ شمسی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و از سال ۱۳۹۷ برای بازدید عموم گشوده شده است.
آدرس خانه حاج افتخارالاسلام: استان لرستان، بروجرد، خیابان صفا، کوچه هلال احمر، کوچه آقا احمدی
تالاب بیشه دالان
تالاب بیشه دالان، واقع در ۱۵ کیلومتری جنوب‌شرقی بروجرد و در دشت سیلاخور، یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های پرندگان مهاجر در غرب ایران است. این تالاب در گذشته مساحتی حدود ۹۱۳ هکتار داشت که به‌دلیل عوامل مختلف به حدود ۴۵۰ هکتار کاهش یافته است. بیشه دالان میزبان گونه‌های مختلف پرندگانی چون حواصیل، لک‌لک، غاز، قو، درنا، اردک و مرغابی است. همچنین، جانورانی مانند مار، خرگوش، لاک‌پشت و گرگ نیز در این تالاب زیست می‌کنند. این تالاب به‌دلیل منابع غذایی غنی، محل زمستان‌گذرانی حدود چهار هزار قطعه پرنده مهاجر است. هرچند که تهدیداتی مانند آتش‌سوزی‌های عمدی و تغییر کاربری اراضی این زیستگاه را به‌صورت جدی تهدید می‌کنند. خوشبختانه برای مدتی است که برای حفاظت از این تالاب، ایستگاه محیط‌بانی با نظارت شبانه‌روزی و دوربین‌های مداربسته مستقر شده است و برنامه‌های مدیریت زیست‌بومی در حال اجراست.
آدرس تالاب بیشه دالان: استان لرستان، بروجرد، ۱۵ کیلومتری جنوب‌شرقی بروجرد، دشت سیلاخور، جنب روستای چگنی‌کش
پل چالانچولان
پل تاریخی چالانچولان در دشت حاصلخیز سیلاخور و در مسیر جاده قدیمی بروجرد به خوزستان و اصفهان، بر روی رودخانه سزار واقع شده است. این پل با طول ۱۲۰ متر و عرض ۶ متر، دارای شش طاق چشمه آجری است که پایه‌های آن تا ارتفاع یک متری از سنگ ساخته شده‌اند. موج‌شکن‌های پل در سمت شمال غربی قرار دارند و دو دیواره آجری به ارتفاع ۹۰ سانتی‌متر در دو طرف باند عبور پل برای امنیت عابران ایجاد شده است. ملات به‌کاررفته در ساخت این پل، ساروج است. پل چالانچولان در دوره ساسانیان ساخته شده و در زمان قاجار به شکل امروزی بازسازی و مرمت شده است. این اثر در تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۷۶ شمسی با شماره ثبت ۱۹۴۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس پل چالانچولان: استان لرستان، بروجرد، روستای چالانچولان، جاده بروجرد به درود، جنب پاسگاه انتظامی چالانچولان، بر روی رودخانه سیلاخور
بقعه امامزاده جعفر
بقعه امامزاده جعفر در شرق بروجرد، میدان امام حسین (ع) و خیابان 30 متری طالقانی واقع شده و متعلق به دوره سلجوقیان است. این آرامگاه با گنبدی هرمی‌شکل و پلکانی ۱۸ پله‌ای، نمونه‌ای برجسته از معماری اسلامی در غرب ایران به‌شمار می‌آید. ساختمان اصلی بقعه، بنای آجری هشت‌ضلعی با مساحت ۲۲ در ۲۰ متر و ارتفاع حدود ۲۰ متر است. ضریح چوبی امامزاده در مرکز گنبدخانه قرار دارد و قبر اصلی در سردابه‌ای آجری با ارتفاع ۳ متر و شش پله پایین‌تر از سطح حرم واقع شده است. کتیبه‌ها، جعفر را فرزند امام موسی کاظم (ع) معرفی می‌کنند، گرچه برخی منابع نسب او را به امام سجاد(ع) می‌رسانند. این بقعه در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ۱۳۷۶ شمسی با شماره ۱۸۵۵ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. طرح‌های توسعه‌ای مانند دارالقرآن، بازارچه و زائرسرا در حال احداث هستند تا امامزاده جعفر به قطب فرهنگی و مذهبی بروجرد تبدیل شود.
آدرس بقعه امامزاده جعفر: استان لرستان، شرق بروجرد، میدان امام حسین، خیابان ۳۰ متری طالقانی
مقبره شاهزاده ابوالحسن
مقبره شاهزاده ابوالحسن، از نوادگان امام سجاد (ع)، در خیابان صفای بروجرد واقع شده و یکی دیگر از زیارتگاه‌های تاریخی و مذهبی این شهر به‌شمار می‌رود. بنای فعلی این مقبره به دوره قاجار بازمی‌گردد و با معماری هشت‌ضلعی و گنبدی نیم‌کره‌ای، جلوه‌ای خاص دارد. درون حرم، دو ضریح چوبی و فلزی قرار دارد که قبر امامزاده در میان آنها واقع شده است. در بالای سردر ورودی، کاشی‌کاری‌هایی با نقشهای گل‌وبوته و آیات قرآن به چشم می‌خورد و سقف، گنبد و دیوارهای بنا نیز در سال‌های اخیر با آینه‌کاری زیبایی پوشانده شده‌اند. سنگ قبر منسوب به شاهزاده ابوالحسن از مرمر سفید با ابعاد ۳۳ در ۸۶ سانتی‌متر است و نام صاحب قبر بر آن حک شده است. لازم به ذکر است که این مقبره، علاوه‌بر ارزش مذهبی، از نظر تاریخی نیز اهمیت دارد و مورد احترام مردم بروجرد و زائران قرار می‌گیرد.
آدرس مقبره شاهزاده ابوالحسن: استان لرستان، بروجرد، بلوار صفا، خیابان صفا
آبشارهای ونایی
آبشارهای ونایی در فاصله ۲۱ کیلومتری شمال غربی بروجرد، در نزدیکی روستایی با همین نام و در دامنه ارتفاعات گرین واقع شده‌اند. این منطقه با چشمه‌سارهای جوشان مانند آب سفید، دو روزنه و طوطیا، به‌عنوان یکی از مقاصد گردشگری بروجرد شناخته می‌شود. وجود این منابع آبی، علاوه‌بر تامین آب کشاورزی، به طراوت و زیبایی منطقه افزوده است. مناطق اطراف روستای ونایی با طبیعت بکر و سرسبز، زیستگاه گونه‌های جانوری متنوعی مانند گراز، گرگ، روباه و پرندگانی چون کبک و حواصیل است.
آدرس آبشارهای ونایی: استان لرستان، بروجرد، دامنه ارتفاعات گرین، روستای ونایی، دره‌های اطراف روستا
چشمه سراب کرتول
چشمه سراب کرتول، واقع در دامنه کوه‌های گرین و در میان قله‌های زیبای هیجده یال و قله‌های نهاوند، در نزدیکی روستای توده‌زن از توابع بخش اشترینان شهرستان بروجرد قرار دارد. این سراب در تمام ایام سال با استقبال مسافران و شهروندان همراه است و از نظر تامین آب برای زمین‌های کشاورزی منطقه ارزش زیادی دارد. برای دسترسی به این مکان، پس از طی ۱۰ کیلومتر از مسیر جاده بروجرد به اشترینان، به سمت چپ پیچیده و بعد از طی 7 کیلومتر در یک جاده آسفالته فرعی به روستای توده‌زن می‌رسید. با گذر از میان روستا و پس از تماشای مناطق و باغ‌های زیبا، در اطراف یک جاده شنی به جنگل درخت‌های گردو و زردآلو می‌رسید که با محل خروج آب از درون کوه باید مقداری نه‌چندان زیاد پیاده‌روی کرد. البته لزومی ندارد که این مسیر را پیش بگیرید، چون رود تشکیل شده از سراب کرتول از مسیر درون جنگل می‌گذرد.
آدرس چشمه سراب کرتول: استان لرستان، بروجرد، جاده شب ماه، روستای کرتول، در نزدیکی روستای ونایی
روستای فیال
روستای فیال در شهرستان بروجرد، در دامنه کوه‌های زاگرس و ۲ کیلومتری جنوب‌غربی بروجرد واقع شده است. این روستا که مساحتی حدود ۲۵ تا ۳۰ هکتار دارد، یکی از قدیمی‌ترین سکونت‌گاه‌های منطقه به‌شمار می‌آید. فیال در کنار دشت سیلاخور و در پای تپه‌های میش‌پرور، جنوبی‌ترین نقطه از منطقه گلدشت بروجرد است. طبق سرشماری ۱۳۹۵، جمعیت این روستا حدود ۴,۲۲۱ نفر بوده و پرجمعیت‌ترین روستای بخش مرکزی بروجرد محسوب می‌شود. عمده محصولات کشاورزی روستا شامل غلات، چغندر، باقلا، سیب، هلو و فراورده‌های لبنی است. شاید برایتان جالب باشد که فیال به‌عنوان زادگاه آرش کمان‌گیر، قهرمان اسطوره‌ای ایران نیز شناخته می‌شود. در بالای روستا، خرابه‌هایی از شهر باستانی گوراب یا فیال اولیه وجود دارد که برخی آن را محل اصلی زادگاه آرش قهرمان می‌دانند. از جاذبه‌های گردشگری این روستا، مجتمع تفریحی اردوگاه شهدای فیال است که در سال ۱۳۱۳ شمسی تاسیس شده و نیازمند مرمتو رسیدگی بیشتر مسئولین ذی‌ربط است.
آدرس روستای فیال: استان لرستان، ۲ کیلومتری جنوب‌غربی شهر بروجرد، بخش مرکزی، دهستان همت‌آباد، روستای فیال
بقعه شاه زواریون
بقعه شاه زواریون، که با نام‌های زواریجان و زیاریون نیز شناخته می‌شود، در ۶ کیلومتری شمال‌شرقی بروجرد و در مسیر روستاهای دره صیدی و درگاه واقع شده است. این آرامگاه تاریخی به‌ویژه در روزهایی مانند سالروز وفات پیامبر اکرم (ص) میزبان زائران و مراسم مذهبی است. درباره هویت فرد مدفون، روایات گوناگونی وجود دارد؛ برخی آن را آرامگاه خنوخ نبی، یکی از پیامبران هشداردهنده طوفان نوح یا یکی از فرزندان وی می‌دانند، عده‌ای آن را متعلق به یکی از فرزندان یا نوادگان امامان شیعه می‌دانند و گروهی دیگر به یکی از سرداران آل زیار نسبت می‌دهند.
برخی منابع نیز این بقعه را آرامگاه برکیارق، فرزند ملکشاه سلجوقی می‌دانند و این در حالی است که عده‌ای دیگر آن را به یزدگرد، شاه ساسانی نسبت می‌دهند. بنای بقعه خشتی و آجری، با گنبدی هشت‌ضلعی و دو جداره ساخته شده است. در داخل گنبدخانه، قبر اصلی با ضریح فلزی ستاره‌ای‌شکل قرار دارد و دو استراحتگاه برای زائران این مقبره تعبیه شده است.
آدرس بقعه شاه زواریون: استان لرستان، بروجرد، ۶ کیلومتری شمال شرقی شهر، مسیر روستاهای دره صیدی و درگاه
قلعه رومیان
قلعه رومیان یا قلعه رَمیان، در 3 کیلومتری جنوب شهر بروجرد و در روستای نصیرآباد واقع شده است. این تپه باستانی که در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ شمسی با شماره ثبت ۳۲۲۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده، از مهم‌ترین محوطه‌های تاریخی منطقه محسوب می‌شود. این مکان در منابع تاریخی با نام‌های مختلفی چون قلعه ارمیان و قلعه وامیان نیز شناخته می‌شود. برخی پژوهشگران معتقدند که نام «رومیان» به‌دلیل استفاده ایرانیان از این قلعه برای مقابله با سپاه روم در ادوار گذشته انتخاب شده است. براساس تحقیقات صورت گرفته روی آثار به‌دست‌آمده از این تپه یا همان قلعه، سکونت انسان‌ها از دوران پیش از تاریخ تا دوران پس از ظهور اسلام در این منطقه ردخور ندارد. چنانچه این قلعه در دوره‌های مختلف تاریخی، از جمله دوره مادها، هخامنشیان، ساسانیان و دوران اسلامی، کاربرد نظامی و استراتژیک داشته است.
آدرس قلعه رومیان: استان لرستان، 3 کیلومتری جنوب بروجرد، روستای نصیرآباد
سخن پایانی
بروجرد شهری است که در بطن آن پیوندی زیبا از تاریخ، فرهنگ و طبیعت شکل گرفته است. از مسجد جامع و بازار سنتی گرفته تا طبیعت چشم‌نواز گلدشت و آبشارهای ونایی، این شهر برای هر سلیقه‌ای جذابیت دارد؛ چه محو عظمت ارگ بروجرد و پل چالانچولان شوید، چه از تماشای تالاب بیشه دالان و چشمه سراب کرتول لذت وافی و کافی ببرید. بروجرد مقصدی مناسب برای سفرهای خانوادگی، دوستانه و حتی تنهایی است و به‌راحتی می‌توانید با برنامه‌ریزی کوتاه، یک تجربه لذت‌بخش از سفر به آن داشته باشید. پس اگر به دنبال مکانی برای دور شدن از روزمرگی‌ها هستید، بروجرد می‌تواند انتخابی بی‌نقص باشد. منتظر خواندن نظرات، تجربه‌ها و خاطرات سفر شما به بروجرد در بخش دیدگاه‌ها هستیم، آنها را از ما دریغ نکنید!
سوالات متداول
ثبت دیدگاه اولین نفر باشید که نظر می‌دهید.