مبینا قراباغی می‌دانید در دل جنگل‌های نور، دریاچه‌ای وجود دارد که هنوز بسیاری از ایرانیان از جمله گردشگران حتی نامش را نشنیده‌اند؟ یا اینکه چرا این دریاچه با وجود موقعیت نزدیک به شهر، همچنان بکر و آرام باقی مانده است؟ دریاچه جوربند مازندران یکی از دریاچه‌های آرام و کمتر شناخته‌شده این استان است که با چشم‌اندازی سرسبز و محیطی خلوت، بخشی از پوشش جنگل‌های هیرکانی را در اطراف خود دارد. اگر قصد دارید درباره موقعیت دقیق دریاچه، علت نام‌گذاری آن، مسیرهای دسترسی از شهرهای مختلف، امکانات اقامتی و جاذبه‌های اطراف مانند دریاچه الیمالات، پارک جنگلی نور و آبشار آب پری بیشتر بدانید، در ادامه همراه ما بمانید.
دریاچه جوربند کجاست؟
دریاچه جوربند در استان مازندران، شهرستان نور، بخش چمستان و در مجاورت روستای جوربند واقع است؛ این پهنه آبی در دل جنگل‌های هیرکانی و در دامنه‌های جنوبی رشته‌کوه البرز جای گرفته است. موقعیت جغرافیایی آن شما را به محیطی آرام و سرسبز وارد می‌کند که آب دریاچه از چشمه‌های بالادست تامین می‌شود و خروجی آب آن به صورت طبیعتی در مسیر پایین دست جاری است.
آدرس دریاچه جوربند: استان مازندران، شهرستان نور، منطقه چمستان، روستای جوربند، در دل جنگل‌های جنوبی روستا
علت نام‌گذاری دریاچه جوربند
نام «جوربند» از گذشته‌های دور در میان مردم بومی نور و چمستان ریشه داشته و از دو بخش تشکیل شده است: «جور» در گویش کهن مازندرانی به‌معنای «بالا» یا «سمت مرتفع» و «بند» به‌معنای «سد» یا «محل نگهداری آب» به‌کار می‌رود. در واقع، ساکنان این ناحیه به‌دلیل قرار گرفتن دریاچه در ارتفاعی نسبت به زمین‌های پیرامون و شکل طبیعی آن که همچون آب‌بندی طبیعی عمل می‌کند، آن را «جوربند» نامیدند؛ یعنی «بند بالادست».
اگر به این منطقه سفر کنید، خواهید دید که چگونه آب حاصل از بارش و چشمه‌های کوهستانی در گودی میان جنگل انباشته شده و منظره‌ای طبیعی و چشم‌نواز پدید آورده است. بر پایه روایت‌های محلی، در گذشته همین تجمع آب به‌تدریج محلی برای گردآمدن آب و شکل‌گیری حیات جانوری بوده است. به همین سبب، مردم منطقه که زندگی‌شان با منابع آب گره خورده، این پهنه را به‌عنوان «بند بالایی» یا «محل مهار آب‌های بالا» می‌شناختند. نام جوربند، یادگاری از نگاه مردم شمال به طبیعت است؛ جایی که حتی یک دریاچه کوچک نیز برای شما معنایی از پیوند میان انسان، کوه و جنگل را بازتاب می‌دهد.
پوشش گیاهی و جانوری دریاچه جوربند
منطقه اطراف دریاچه جوربند، با جنگل‌های کهن هیرکانی و اکوسیستمی متنوع، فضایی مناسب برای شما فراهم کرده تا گیاهان و جانوران فراوان را مشاهده و بررسی کنید. بر پایه شواهد موجود، خواهید دید که درختانی چون بلوط، راش، ممرز، افرا و توسکا بخش عمده پوشش جنگلی اطراف دریاچه را تشکیل می‌دهند. زیر همین درختان نیز بوته‌هایی نظیر تمشک وحشی، گیاهان دارویی و گل‌های وحشی نواحی جنگلی دیده می‌شوند.
در حوزه جانوری، می‌توانید گونه‌هایی مثل خرس قهوه‌ای، روباه، گراز، سنجاب، خرگوش و انواع پرندگان شکاری و آبزی را مشاهده کنید. به‌طورکلی، قدم زدن آرام در این جنگل‌ها و توجه به ردپای حیوانات یا صدای پرندگان برای شما تجربه‌ای آموزنده و متفاوت خواهد بود؛ البته همواره باید با احترام به حیات وحش و رعایت نکات ایمنی رفتار کنید.
مسیر دسترسی به دریاچه جوربند مازندران
برای سفر به دریاچه جوربند، مسیر انتخابی شما تا حد زیادی به موقعیت مبدا بستگی دارد؛ اما اگر مبدا حرکت خود را تهران در نظر بگیرید، چند مسیر اصلی در اختیار شما قرار دارد که می‌توانید از میان آن‌ها یکی را برگزینید. این مسیرها از نظر طول، چشم‌انداز و میزان ترافیک با یکدیگر تفاوت دارند، اما در نهایت همه شما را به منطقه نور و چمستان در استان مازندران می‌رسانند و از آنجا مسیر جنگلی روستای جوربند آغاز می‌شود. به‌طورکلی، سه راه اصلی زیر برای دسترسی شما به این دریاچه از تهران وجود دارد:
مسیر چالوس
این مسیر از آزادراه تهران-چالوس آغاز می‌شود و پس از عبور از کرج، گچسر و مرزن‌آباد شما را به نوشهر می‌رساند. از نوشهر، مسیر خود را به سمت نور و سپس چمستان ادامه دهید. در این نقطه، جاده‌های فرعی جنگلی آغاز می‌شوند و شما را به سمت روستای جوربند هدایت می‌کنند. این راه یکی از محبوب‌ترین مسیرها برای گردشگران است و در انتهای آن باید خودرو را پارک کنید و حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه پیاده‌روی سبک در مسیر خاکی تا دریاچه داشته باشید.
مسیر هراز
اگر مسیر هراز را انتخاب کنید، پس از عبور از شهرهای آبعلی، امامزاده هاشم و آمل، وارد جاده فرعی به سمت چمستان و نور شوید. این راه نسبت به چالوس کوتاه‌تر و در بیشتر فصل‌ها خلوت‌تر است، اما به‌دلیل پیچ‌های تند در بخش‌های کوهستانی، نیاز به احتیاط بیشتری دارد.
مسیر فیروزکوه
استفاده از مسیر فیروزکوه به ساکنین شرق تهران پیشنهاد می‌شود. پس، اگر ساکن شرق تهران هستید، با عبور از دماوند و سوادکوه، می‌توانید خود را به مسیر آمل-چمستان-نور برسانید و در ادامه مانند دیگر مسیرها، راه جنگلی روستای جوربند را در پیش گیرید. در بخش‌های پایانی، جاده خاکی و نیمه‌سنگلاخی است، بنابراین استفاده از خودرویی مناسب برای مسیرهای ناهموار توصیه می‌شود.
جدول فاصله از تهران و شهرهای مهم شمالی
برای برنامه‌ریزی سفر به دریاچه جوربند، مهم است بدانید مسافت‌ها بسته به مسیر انتخابی و ترافیک متغیر هستند. در جدول زیر، فاصله تقریبی شهرهای مهم شمالی و تهران تا دریاچه جوربند مازندران آورده شده است:
| شهر مبدا | فاصله تا دریاچه جوربند (کیلومتر) | زمان تقریبی سفر (در شرایط عادی) |
| تهران | 205 تا 220 | 4.5 تا 5.5 ساعت |
| کرج | 250 تا 260 | 5 تا 6 ساعت |
| آمل | 30 تا 35 | حدود 45 دقیقه |
| نور / چمستان | 15 تا 25 | 20 تا 30 دقیقه |
| نوشهر | 45 تا 50 | حدود 1 ساعت |
| محمودآباد | 35 تا 40 | حدود 50 دقیقه |
| بابلسر | 75 تا 80 | حدود 1.5 ساعت |
| ساری | 100 تا 105 | حدود 2 ساعت |
| فیروزکوه | 240 تا 250 | 5.5 تا 6 ساعت |
فعالیت‌ها و تفریحات دریاچه جوربند
گردشگران مشتاق به بازدید از دریاچه جوربند در مازندران می‌توانند از مجموعه‌ای متنوع از فعالیت‌ها بهره ببرند که طبیعت بکر منطقه را با آرامش و تعامل بیشتر ارائه می‌کند. در مسیر جنگلی اطراف دریاچه، پیاده‌روی در میان درختان بلند همچون بلوط، راش و توسکا، یکی از اصلی‌ترین کارهاست که شما را به فضایی از تنفس پاک و منظره‌های سبز می‌برد.
عکاسی طبیعت نیز در این منطقه بسیار ستایش‌شده است؛ سطح آب دریاچه انعکاسی از آسمان و جنگل اطراف است که فرصت ثبت تصاویر ویژه‌ای را فراهم می‌آورد. برای علاقه‌مندان به فعالیت‌های آبی، قایق‌سواری سبک روی سطح آرام دریاچه یکی از جذاب‌ترین گزینه‌هاست؛ هرچند به‌دلیل عمق کم و وجود گل‌ولای مرداب‌گونه، شنا در این محدوده توصیه نمی‌شود.
کمپینگ و شب‌مانی کنار دریاچه نیز گزینه‌ای جذاب است؛ همین بس که زیر آسمان پرستاره و در کنار جنگل‌های انبوه، لحظاتی متفاوت می‌توان رقم زد. البته لازم است تجهیزات مناسب همراه داشته باشید. در کنار اینها، بازدید از روستاهای اطراف از جمله روستای جوربند برای آشنایی با فرهنگ محلی و خرید سوغاتی‌های بومی نیز تجربه‌ای مفید خواهد بود.
اقامت در دریاچه جوربند مازندران
اما، اگر قصد دارید شب خود را در حوالی دریاچه جوربند بگذرانید، گزینه‌های متنوعی در اختیار دارید که از ویلاهای جنگلی تا بوم‌گردی‌ها و کمپینگ را شامل می‌شوند. طبق جدیدترین اطلاعات، در منطقه اطراف این دریاچه ویلاها و سوئیت‌های مبله با قیمت‌هایی از حدود ۸۰۰ هزار تومان شبانه در فصل کم‌تقاضا در چمستان ارائه می‌شوند. علاوه‌بر این گزینه‌ها، اقامتگاه‌های بوم‌گردی در روستای نزدیکی نیز موجود هستند که ترکیبی از معماری سنتی شمال ایران و امکانات مدرن دارند و برای کسانی که خواهان تجربه‌ای آرام‌تر از اقامت در طبیعت جوربند هستند، مناسب خواهد بود.
از طرفی در نظر داشته باشید که مسیر دسترسی به بعضی اقامتگاه‌ها شامل راه‌های خاکی یا شیبدار است؛ بنابراین، انتخاب وسیله نقلیه مناسب و رزرو پیش از سفر توصیه می‌شود تا با کمبود جای پارک یا توقف مواجه نشوید. ضمنا، هنگام برنامه‌ریزی اقامت در منطقه، بهتر است نوع اقامتگاه، فصل سفر، تعداد نفرات و هدف از حضور (کمپینگ یا ویلا) را مد نظر قرار دهید تا انتخابی متناسب و بدون استرس داشته باشید.
جاهای دیدنی نزدیک به دریاچه جوربند
در اطراف دریاچه جوربند مازندران، جاذبه‌های طبیعی متنوعی قرار گرفته است که هر یک بخشی از زیبایی‌های منطقه را نمایان می‌کند. دریاچه الیمالات با فاصله‌ای کوتاه از چمستان، محیطی آرام و مناسب برای گردش روزانه دارد. روستای جوربند با چشم‌اندازهای جنگلی و بافت سنتی، حس زندگی روستایی مازندران را منتقل می‌کند. پارک‌های جنگلی توسکا و نور با درختان کهنسال و مسیرهای طبیعی خود، از بهترین گزینه‌ها برای طبیعت‌گردی، کمپینگ و پیک‌نیک به‌شمار می‌روند. آبشار آب‌پری در دل جنگل‌های نور واقع شده و با مسیر سرسبز و آبشار پرخروش خود، جلوه‌ای زنده به طبیعت منطقه می‌بخشد. در ادامه هر یک از این نقاط را با جزئیات بیشتری بررسی خواهیم کرد.
دریاچه الیمالات
دریاچه الیمالات، در مسیر جاده نور به چمستان و در فاصله‌ای کوتاه از دریاچه جوربند، با مساحت تقریبی ۱۵ هکتار و ارتفاع حدود ۱,۱۰۰ متر از سطح دریا واقع شده است. محیط اطراف آن با جنگل‌های انبوه از ممرز و توسکا، باغ‌های مرکبات و زمین‌های کشاورزی، فضایی آرام و دل‌نشین ایجاد کرده است. مسیرهای پیاده‌روی کوتاه، آلاچیق‌ها، امکانات قایق‌سواری و فروشگاه‌های محلی، شرایط مناسبی برای توقف کوتاه و آشنایی با طبیعت شمال ایران برای شما فراهم می‌کنند. انعکاس درختان و آسمان در سطح آب، همراه با فعالیت‌های بومی اطراف دریاچه، جلوه‌ای از همزیستی انسان و طبیعت در منطقه را به نمایش می‌گذارد.
آدرس دریاچه الیمالات: استان مازندران، شهرستان نور، جاده نور-چمستان، ورودی دریاچه الیمالات در حوالی روستای کارگرکلا
روستای جوربند
روستای جوربند در بخش چمستان شهرستان نور و در فاصله‌ای کوتاه از دریاچه جوربند قرار دارد. محیطی پوشیده از درختان ممرز و توسکا، زمین‌های کشاورزی حاصل‌خیز و چشم‌اندازی از کوه و جنگل، سیمای طبیعی این ناحیه را شکل داده‌اند. ارتفاع حدود ۲۰۰ متر از سطح دریا و هوای معتدل و مرطوب، شرایطی دل‌انگیز برای گردش کوتاه‌مدت برای شما فراهم می‌کند. خانه‌های چوبی با سقف‌های شیروانی، دامداری سنتی و باغ‌های مرکبات، چهره‌ای اصیل از زندگی بومی مازندران را نمایان می‌کند. مسیر عبوری از این روستا تا دریاچه، سفری آرام در دل طبیعت شمال محسوب می‌شود.
آدرس روستای جوربند: استان مازندران، شهرستان نور، بخش چمستان، روستای جوربند
پارک جنگلی توسکا
پارک جنگلی توسکا چشمه در ارتفاعات جنوبی شهرستان گلوگاه در شرق مازندران قرار دارد. این منطقه با پوشش متراکم درختان توسکا، افرا و بلوط شناخته می‌شود و چشمه‌های طبیعی آن فضای خنک و مطبوعی ایجاد می‌کنند. مسیرهای جنگلی کوتاه و سایه‌دار پارک برای پیاده‌روی و طبیعت‌گردی برای چون شمایی مناسب هستند. امکاناتی مانند پارکینگ، آلاچیق، سرویس بهداشتی و آب آشامیدنی در محدوده آن فراهم شده است. موقعیت پارک در مسیر حرکت به سمت دریاچه جوربند باعث می‌شود بسیاری از گردشگران پیش از رسیدن به دریاچه، زمانی را برای استراحت و بازدید از این جنگل اختصاص دهند.
آدرس پارک جنگلی توسکا: استان مازندران، شهرستان گلوگاه، جاده گلوگاه-دامغان، محدوده توسکا چشمه
پارک جنگلی نور
پارک جنگلی نور در کیلومتر ۵ محور نور-محمودآباد واقع شده و با وسعت حدود ۴ هزار هکتار، یکی از بزرگ‌ترین پارک‌های جنگلی شمال کشور به‌شمار می‌رود. پوشش گیاهی متنوع شامل درختانی چون افرا، ممرز، انجیلی و توسکا در این مجموعه دیده می‌شود. امکانات تفریحی مانند آلاچیق، زمین‌های بازی کودکان و رستوران در سراسر پارک فراهم شده است. بسیاری از مسافران در میانه راه، توقف کوتاهی در پارک جنگلی نور دارند تا در دل طبیعت نفسی تازه کنند و لحظاتی آرامش‌بخش را تجربه نمایند.
آدرس پارک جنگلی نور: استان مازندران، شهرستان نور، کیلومتر ۵ محور نور-محمودآباد، ورودی غربی شهر نور
آبشار آب پری
آبشار آب پری یا پری او در استان مازندران، شهرستان نور و نزدیکی شهر رویان قرار دارد و حدود ۵ کیلومتری از نور فاصله دارد. این جاذبه در مسیر جنگلی جاده گلندرود واقع شده و مسیر دسترسی آن از دل طبیعت عبور می‌کند. با وجود نام «آبشار»، آب پری بیشتر به‌صورت جریانی از آب است که روی سنگ‌های شیبدار روان می‌شود و در نهایت در مسیر جنگلی اطراف پراکنده می‌گردد. پوشش گیاهی دشتی و جنگلی شامل درختان برگ‌ریز و گیاهان محلی اطراف آبشار را احاطه کرده است. چشم‌انداز کوه و درختان اطراف، در کنار صدای پیوسته جریان آب، فضایی ایجاد می‌کند که گردشگران را به توقفی کوتاه و تماشای آن ترغیب می‌کند.
آدرس آبشار آب پری: استان مازندران، شهرستان نور، شهر رویان، جاده رویان-بلده، حوالی منطقه کجور
سخن پایانی
دریاچه جوربند مازندران، همان جایی است که مرز میان آرامش و سکوت با رنگ سبز جنگل در هم می‌آمیزد. بسیاری از گردشگران هنوز نام آن را نشنیده‌اند، اما شاید بتوان حدس زد که همین ناشناختگی آن، دلیل ماندگاری زیبایی‌اش بوده است. مسیرهای چالوس، هراز و فیروزکوه هر سه می‌توانند شما را به این گوشه دل‌انگیز از طبیعت برسانند؛ جایی که در اطرافش اقامتگاه‌های روستایی، کلبه‌های چوبی و بوم‌گردی‌های کوچک، انتخابی صمیمی‌تر از هتل‌های پرزرق‌وبرق شهری هستند. اگر اهل عکاسی، طبیعت‌گردی یا خلوت‌های آرام هستید، جوربند پاسخی واقعی به نیاز شما خواهد بود. پیشنهاد می‌کنیم پیش از برنامه‌ریزی سفر، وضعیت آب‌وهوا و مسیرهای دسترسی را بررسی کنید و اگر به این دریاچه سفر کرده‌اید، تجربه خود را با ما و دیگر طبیعت‌دوستان در میان بگذارید.
سوالات متداول
ثبت دیدگاه اولین نفر باشید که نظر می‌دهید.